عرق بیدمشک

بیدمشک یا سالیکس کاپری نام علمی :salix eagytiaca درخت یا درختچه زینتی است که گلهای زرد رنگ به شکل دم گربه ای، و اندازه آنها ۲الی ۴ سانتی متر می باشد ارتفاع این درخت به متر ۹ میرسد.گیاهی است از نژاد بید که اندازه آنها از بید معمولی کوچکتر و سنبله های آن دارای اسانس معطری هستند. گلهای آنها قبل از برگهای آن ظاهر می شود اسانسی که از این گیاه گرفته می شود به نام عرق بید مشک است هم برای معطر کردن شربت و هم دارای خواص درمانی بالا می باشد زمان برداشت اواخر اسفند و اوایل فروردین بهترین موقع گل دادن و همچنین عمر گل دهی ۱۵ روز است و حداکثر زمان چیدن تا گرفتن عرق ۷۲ ساعت می باشد و باید عمل برداشت قبل از باز شدن شکوفه های بید مشک انجام شود و اگر بدین صورت نباشد از کیفیت عرق آن کاسته می شود . براساس برآورد های انجام شده نزدیک به ۶۰۰تن بید مشک در ارمیه برداشت می شود که ۳۰۰ تن توسط واحد های تبدیلی و بقیه در خانه ها به عرق تبدیل میشود. در شمال ایران این مقدار چندین برابر تخمین زده میشود.

روش تهیه عرق بید مشک بروش سنتی:( برای تهیه عرق گیاهان در خانه به یک نکته اساسی باید باید بشدت توجه داشت: عرق باید از برگها و یا میوه گیاه تهیه شود و بهیچوجه نباید ساقه گیاه در جریان عرق گیری قرار گیرد چون تولید الکلی میکند که باعث کوری میشود، بنابراین پیش از عرقکیری مطمئن باید بود که ساقه گیاه دخیل نیست. نکته بعدی اینکه عرقیات باید با نظر کارشناس ( مادر بزرگها، عطار و و و ) مورد استفاده قرار گیرد.)

 برای تهیه عرق از ۲نوع دیگ عرق گیر استفاده میشود که در مورد هردو روش توضیح خواهیم داد .

روش اول : در روش سنتی تهیه عرق بیدمشک از دیگ یا نی قازان استفاده میشود. نی قازان از ۳ قسمت تشکیل شده است :

۱-قسمت مخزن دیگ

 ۲-قسمت مخروطی شکل(نقش آن جمع آوری بخارات)

 ۳-مخزن آب سرد(جهت کندانس بخارات و اسانس) —

 ابتدا به داخل مخزن حدود ۸ کیلو بیدمشک و ۷۰ لیتر آب میریزیم. بعد سرپوش را روی دیگ می گذاریم واطراف آنرا برای جلوگیری از خروج بخار خمیر میزنیم ... روی شعله ملایم قرار داده ومرتب روی قسمت مخروطی شکل آب سرد می ریزیم تا به مرور زمان(بمدت ۸ الی ۱۲ ساعت ) بخارات آب و اسانس جمع آوری شده کندانس شوند و بصورت عرق قطره قطره بوسیله لوله به داخل ظرف دیگر ریخته میشود به این طریق عمل عرق گیری از بیدمشک انجام می شود .

 

موارد استفاده عرق بید مشک:

از عرق بید مشک هم در تهیه شربت بید مشک و معطر کردن شربت وهم بعلت دارا بودن خواص درمانی استفاده می شود

شربت بید مشک:

مواد اولیه : * شکر یک پیمانه * آب دو پیمانه * عرق بیدمشک نصف پیمانه

طرز تهیه:

آب را درون قابلمه‌ای ریخته، روی حرارت می‌گذاریم وقتی که آب بجوش آمد شکر را به آن اضافه کرده و می‌گذاریم تا دو دقیقه بجوشد، سپس آنرا از روی حرارت برمیداریم تا سرد شود. بعد آب، شهد و عرق بیدمشک را بمیزانی که دلخواه شماست مخلوط کرده، می‌توانید در پایان کمی هم گلاب و زعفران بشربت اضافه کنید تا خوش عطرتر شود.

خواص درمانی:

در بید مشک بدلیل وجود ترکیباتی مثل تانن –سالیسین –رزانیول و...به داروی موثر در تقویت قلب- اعصاب – آرام بخش –رفع خستگی –افزایش اشتها و رفع سنگ ورم صفرا و درمان مفاصل و رماتیسم از عرق بید مشک استفاده می شود.

منبع: اینترنت