در شهر عظیم مسکو آدمی بطرف اماکنی که امروزه آنها را کلیسا مینامند، هدایت و کشیده میشود. مهمترین دلیل آن، نه انگیزه مذهبی (برای غیر مسیحی ها) بلکه بیشتر معماری خیره کننده آنها و گنبد و گلدسته‌های آنهاست که در زمان رئیس جمهور فعلی روسیه- پوتین که براستی میتوان او را پوتین کبیر* نامید، بازسازی- نوسازی شده است.
یکی از این اماکن که بواقع دیدنش لازم و ضروری است، کلیسای عیسیِ ناجی است.
کلیسای جامع عیسی ناجی (روسی: Храм Христа Спасителя) امروزه یک کلیسای جامع ارتدکس روسی در مسکو، روسیه است که گفته میشود در سال ۱۸۸۳ ساخته شده و دارای ۴۹۰۰ مترمربع مساحت و ۷۹ متر طول میباشد. (از معدود اماکنی در مسکو است که توریست‌ها اجازه عکس و فیلمبرداری از داخل بنای آنرا ندارند.)
در بیرون این بنا، تابلویی در زیر بته‌های گیاهی تقریبا از دید پنهان است که بروی آن نقش یک ملکه که در خلوت با همنشینان خود مشغول و سرگرم است، دیده میشود و در زیر این تابلو نقاشی زیبا، نوشته شده، زیبائی‌هایی که در این مکان دیده میشود، در هیچ موزه یی در دنیا، نمیتوان دید. و واقعا هم داخل این بنا(تا آنجایی که توریست‌ها اجازه بازدید میابند) مانند نمای بیرونی آن دیدنی و شگفت انگیز است.
درب‌های بزرگ و بلند فلزی و چوبی که منقش به کنده کاری‌های زیبا هستند و طراحی‌‌های حاشیه فرش‌های بافت ایران را به یاد میاورد ، بر زیبائی بنا می افزایند. بیرون بنا با مجسمه‌های برنزی عظیم از مردم زمان امپراطوری پارس ها(احتمالا مجسمه‌هایی که از صاحب مقبره و خانواده ش ساخته و نصب گشته است)، که بر روی پایه‌های اولی بنا، بر روی دیوار‌های بیرونی این بنا که از شش جهت دارای درب ورودی برای کاخ، مقبره است، قرار گرفته ا‌ند.
در داخل بنا، سالن‌هایی با سقفت‌های بسیار بلند که منقش به نقاشی‌های زیبا هستند، دیده میشود. راهروهایی این سالن‌ها را بهم میپیوندند و یا از هم جدا میسازند. اکثر نقاشی‌ها و نوشتار‌های اولیه و اصلی بر روی دیوار‌ها و سقف ها، پاک و یا کنده شده و به جای آنها نقش چند مرد ابلیس نمای خشمگین، با دامن بلند مشکی و کلّاً‌ه‌های ترسناک ، تحت عنوان کشیش‌ها و یا قدیسین ارتدکس دیده میشود که از زیبای بنا بشدت میکاهد.( اکثر بنا‌های تاریخی روسیه در زمان دو جنگ جهانی اول و دوم توسط وحشی‌ها ویران، غارت و سوزانده شده است و آنچه که امروژ میتوان دید، در واقع باز سازی غیر قابل دفاعی است که از این بنا‌های نیمه ویران به عمل آمده است.) تابلوی نصب شده در بیرون بنا ، در واقع گوشه‌ای از نقاشی‌های اصلی داخل بنا را نمایندگی می‌کند.
در داخل بنا، تعدادی تابوت وجود دارد که گفته میشود متعلق به قدیسین است، درحالیکه همین تابوت‌ها خود نشانگر و اثبات مقبره بودن این بنا برای امپرتوران پارسی است. مانند مقبره‌هایی که در مصر به نام اهرام ثلاثه معروف میباشند. من به دیدن هر کلیسایی که رفتم تعدادی تابوت در آنها وجود داشت. و در گذشته نقاشان پارسی ، هنگامی که میخواستند نقش کسی را که از دنیا رفته و دیگر موجود نیست را بکشند، دور سر او را هاله ی میکشیدند و بدین ترتیب او را از دیگران که زنده بودند، جدا میساختند. پس ازهمپاچیدن امپراطوری پارس‌ها که در طی دو جنگ جهانی اول و دوم بوقع پیوست، و وحشی‌ها بهمه چیز دست یافته و چپاول و مال خود کردند، به دلیل بدوی و بربر بودن و ندانستن، همه چیز را اشتباهی عوضی، تعبیر و ترجمه کردند، و بخورد مردم دادند. و در نتیجه هاله‌ای که دور سر افراد در نقاشی‌ها وجود داشت هم، تحت عنوان نشانِ قدیسین به مردم معرفی گشت. **
دراین بنا مردمی بروش مسیحیان ارتدکس مشغول نماز بودند. در داخلِ راهروها، تعدادی میز و پیشخوان دیده میشد که زنان چارقد بسرِ مذهبی، تسبیح و کتب مذهبی و خرمهره‌ها و دیگر خرت و پرت‌های ارتدکس‌ها و یا آیین بت پرستی را میفروختند. در بیرون محوطه کلیسا ساختمان نقاره خانه و پلی دیده میشد که با گلهائ پلاستیکی ساخت چین تزیین شده بود.
.............................
*( کبیر بودن پوتین، نه از انجهت که چچن‌ها را قتلام دستجمعی نموده و ریشکنی کبیر قومی کرد! و نه از جهت دیگر که غارتگر کبیر نفت و گاز دریای مازندران میباشد، بلکه از نظر میهن دوستی و احیای روسیه نابود گشته است.)
** در واقع روس‌ها هم مانند ایرانی‌‌ها و تمامی آسیایی‌ها و آفریقا، تاریخ خود را از زبان وحشی‌های انگلیسی و فرانسوی خوانده و شنیده ا‌ند. و هرچه آنها گفته ا‌ند، نه دربست(مانند ایرانی‌‌ها و ملت‌های خاور میانه)، بلکه تا حد زیادی پذیرفته و تائید کرده‌اند. مثلا تعداد زیادی مقبره و آرامگاه و کاخ‌های امپراطوران پارسی در روسیه موجود است که امروزه بنام کلیلسا نامیده میشوند. کلیسا‌هایی که از نظر معماری دقیقا شبیه مکانی است که در ایران به حرم امام رضا معروف است. با همان گنبد و گلدسته و دیوار آرایی‌هایی که از هنر‌های ویژه و منحصر بفرد ایرانی است و بس.
