کُهَن‌دار یا گینگو و یا ژینکو و یا جینکو(ginkgo biloba) یک گونه از سردهٔ کهن‌دار Ginkgo و تیره کهن‌داریان Ginkgoaceae است. درختی بزرگ و خزان‌پذیر با برگهای بادبزنی شکل است. این درخت دوپایه و بومی خشکیهای قاره آسیا است. (تلفظ نام این گیاه بستگی به آن دارد که در کجای دنیا و به چه زبانی بکار برده شود. در زبان مادر و یا پارسی با نام گینگو و یا ژینگو خوانده میشود.)
درختی مقاوم با برگ های سبز روشن و بشکل بادبزن است. درخت ماده در فصل پاییز میوه می دهد که شبیه گیلاس -آلو است.
برگها و دانه درون میوه این درخت، خواص دارویی دارند، ولی گوشت میوه آن سمی است و باید با احتیاط به آن دست زد و آن را استفاده کرد. این گیاه اغلب بعنوان یک داروی گیاهی مصرف می شود.
این درخت دو پایه بوده، در پایه نر گلها بصورت گل آذین سنبله و پایه ماده میوه ای شبیه به آلو تولید می‌کند که ریشه آن در پاییز بروی درخت کامل شده و به زمین می‌افتد.
میوه‌ی ژینکو دارای قسمت گوشتی آب دار با بوی بد بوده و دانه‌ای در وسط آن است. این دانه شبیه دانه بادام می‌باشد و در بعضی از مناطق آسیا به عنوان خوراکی بفروش می‌رسد. این درخت دارای رشد بسیار کند و آرامی می‌باشد.
ژینکو درختی است برگ ریز که قدیمی ترین گونه‌ی گیاهی بجای مانده در جهان می‌باشد. بعضی، قدمت وجود آن را بیش از ۲۰۰ میلیون سال و بعضی منابع بیش تر از ۲۵۰ و حتی ۲۷۰ میلیون سال می‌دانند. این درخت ارتفاعی تا ۳۷ متر و قطری تا حدود یک متر را می‌تواند دارا باشد. عمر درخت گاهی تا هزار سال می‌رسد. برگهای این درخت بسیار ظریف و زیبا و به شکل بادبزن هستند. برگ ژینکو دارای رنگ سبز نسبتاً روشن بوده و همین رنگ بدرخت زیبایی خاصی می‌دهد.
تاریخچه:
با توجه بقدمت درخت که مربوط به بیش از ۲۰۰ میلیون سال پیش می‌باشد، آنرا فسیل زنده یاد می‌کنند و از آنجاکه فسیل‌های بجا مانده از این درخت در نواحی جنوب شرقی چین و هند پیدا شده است- احتمال رویشگاه اصلی آن در این نواحی به یقین مبدل شده است. بنظر می‌رسد که تمام گینگوهای موجود در دیگر نقاط دنیا و کره زمین در عصر یخبندان دوره‌ی اول از بین رفته و فقط در محدوده ایران بزرگ و بویژه چین از این خطر نجات یافته‌اند. این گیاه پس از جنگ جهانی اول توسط آلمان ها به اروپا برده شد و مورد مطالعه و نامگذاری غربی قرار گرفت و خواص انرااز روی کتب پزشکان ایرانی بویژه علی سینا یافته و ترجمه کرده و مورد مطالعه قرار دادند.
گینگو در چین به نام پنجه اردک گفته میشود. چرا که شباهت زیادی به آن دارد. این گیاه از قدیم بعنوان یکی از گیاهان با اهمیت محسوب می‌شده و برای آن آثار تقویت کننده‌ی قلب و ریه قایل بوده‌اند. از اسناد علی سینا اینگونه استنباط میشود که پودر برگهای آنرا بمنظور درمان آسم به طریقه استنشاقی استفاده می‌کرده اند. در دست نوشته‌های علی سینا از اثرات عصاره این گیاه بعنوان اکسیر طولانی کننده عمر یاد شده است.
کهن‌دار یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های درختی روی زمین است. این درخت خزان کننده در بسیاری از قسمتهای معتدل دنیا بویژه مناطق معتدله مرطوب بخوبی رشد می‌کند و بمحدوده وسیعی از اقلیم‌ها و شرایط نامساعد مقاومت دارد. کهن‌دار در خاکهای عمیق با زهکش خوب و لومی شنی و حاصلخیز رشد مناسبی دارد. ژینکو بمنظور استفاده از خواص دارویی بذر و بویژه برگ پرورش می‌یابد.
کهن‌دار گیاه دارویی ارزشمندی است که برای اهداف دارویی متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بذرهای کهن‌دار هزاران سال است که در طب سنتی پارسی استفاده میشود. فراورده‌های کهن‌دار که امروزه در دسترس می‌باشند از برگ آن بدست می‌آید. در نهالستانهای پرورش برگ، درختان ژینکو بصورت متراکم کشت شده و برگها برای تهیه عصاره برداشت می‌شوند تا مورد فرآوری قرار گیرند. عصاره برگ ژینکو یکی از مهمترین گیاهان دارویی رایج در دنیا می‌باشد.
برگهای ژینکو در پاییز زرد شده و در عرض یکشب می‌ریزند.
حداکثر بلندی: ۲۵متر و گستردگی۸ متر
نیازها:مکان سایه_آفتاب
حداقل دمای مورد تحمل: -۱۰سانتی گراد
ازدیاد:از طریق قلمه
اهمیت دارویی بذر و برگ:
بذرهای کهن‌دار برای بیش از ۱۰۰۰ سال است که در طب سنتی، بعنوان داروی قابض برای ریه استفاده میشود تا آسم و سرفه را درمان کند. همچنین آنرا تصفیه کننده خون، کمک کننده هاضمه، ضد کرم، تب بر و آنتی‌بیوتیک می‌دانند. اولین کاربرد برگها در سال ۱۴۳۶ برای درمان بیماریهای پوست و زخمهای سر گزارش شد. عصاره برگ ژینکو، فعالیت بیولوژیکی وسیعی دارد. عصاره خالص برگ گیاه از نظر داروشناسی، دارای عمل بازکنندگی عروق شریانی و فعال کننده گردش خون در شرائین است که خود موجب رساندن خون بیشتر به بافتها میشود. عصاره برگ کهن‌دار جریان خون را به مغز افزایش می‌دهد و در نتیجه حافظه و توانایی فکری بهبود می‌یابد. عصاره‌های استاندارد شده برای انواع بیماریها و نارسایی‌های ذهنی و فیزیکی مرتبط با سن استفاده میشود و در درمان آلزایمر، اسکیزوفرنی، پارکینسون، نقص حافظه مرتبط با سن (AAMI)، ناتوانی مغزی، افسردگی و اضطراب بکار می‌رود. عصاره برگ کهن‌دار همچنین در درمان طنین مزمن گوش یا زنگ گوش، لنگی متناوب، سرگیجه مزمن، نارسایی‌های جنسی، درد معده، بیماریهای پوستی، ایجاد لخته در رگ و سایر اختلالات قلبی، عروقی و اعصاب مرکزی مؤثر است.
روشهای ازدیاد کهن‌دار:
روشهای معمول ازدیاد این درخت از طریق بذر، پیوند و قلمه‌است. ازدیاد از طریق بذر در خاک سبک شنی، در شاسی سرد در پاییز و زمستان صورت می‌گیرد. ازدیاد این درخت بوسیله پیوند و کوپیوند نیز می‌تواند صورت گیرد. روش قلمه زدن برای تولید گیاهانی با جنسیت مشخص استفاده میشود. استفاده از هورمون IBA و سیستم مه‌پاشی، ریشه‌زایی را تسهیل می‌کند. از ریزازدیادی نیز برای تکثیر کهن‌دار استفاده میشود.
پرورش ژینکو بمنظور تولید بذر:
مهمترین منطقه تولید بذر ژینکو در چین است. در این نهالستانها، آبیاری زیاد، کوددهی، سرزنی، حلقه برداری، هرس، بازجوان سازی درختان مسن، گرده افشانی مصنوعی، پیوند شاخه‌های گل‌دهنده نر روی درخت ماده، سبب ازدیاد بذردهی میشود.
پرورش کهن‌دار به منظور تولید برگ:
ژینکو به طور اختصاصی به منظور تولید برگ، برای استخراج مواد مؤثر از سال ۱۹۸۰ کشت میشود. نهالستانها برای برداشت برگ ژینکو ابتدا در فرانسه تأسیس شدند و بعد در سومتر، جنوب کارولینا کشت وسیعی انجام گرفت. در سومتر ۲۵۰۰۰ درخت درهر هکتار وجود دارد که به فاصله ۴۰ سانتیمتری از هم در ردیفهایی به فاصله یک متر کشت شده‌اند. برای ۴۰۰ هکتار نهالستان در سومتر، این مقدار به ده میلیون درخت در هکتار می‌رسد. از سال ۱۹۹۰ پرورش دهندگان چینی بسرعت افزایش یافتند. وسعت کل کشت در چین در حدود ۵۰۰۰ هکتار است.
ساختمان و الگوی نهالستانهای پرورش برگ:
در مقایسه با نهالستانهای پرورش بذر تراکم در نهالستانهای پرورش برگ به طور وسیعی افزایش یافته‌است. باغهای معمولی ۱۵۰ تا ۶۷۰ گیاه در هکتار دارند، در حالی که در نهالستانهای پرورش برگ از الگوی کشت متراکم استفاده میشود و بیش از ۲۰۰۰۰ گیاه (در کشورهای جنوبی) یا بیش از ۹۰۰۰۰گیاه در هر هکتار (در نهالستانهای چین) وجود دارد. فاصله بین گیاهان و ردیفها ۱۰۰*۵۰ یا ۵۰*۵۰ سانتی‌متر است. درختان با اعمال هرس سنگین کوتاه نگه داشته‌می‌شوند تا برداشت مکانیزه براحتی صورت گیرد، به‌طوری که گیاه در سال دوم بعد از کاشت، از ۵۰ سانتیمتری بالای سطح زمین بریده میشود و در سال سوم، چهارم و پنجم به ترتیب از ارتفاع ۷۰، ۹۰ و ۱۱۰ سانتیمتری قطع میشود. در سال ششم بعد از کاشت، گیاه از ارتفاع ۱۰ سانتیمتری بالای سطح زمین بریده میشود و این سیستم هرس ادامه می‌یابد. به طورکلی، یک تولید خوب از نهالستان مناسب ۳ یا ۴ تن برگ خشک شده در هکتار است.
فرآوری برگ:
برگهای تازه برداشت شده ژینکو، در حدود ۷۵ درصد رطوبت دارند و با عبور از خشک کن، رطوبت برگها به۱۲ درصد کاهش می‌یابد. روی برگهای خشک شده تحلیل شیمیایی میکروبیولوژیکی و میکروسکوپی انجام میشود تا حضور عناصر سنگین و آلودگی‌ها، آفلاتوکسین و سایر ترکیبها ارزیابی شود. عصاره در یک فرایند چند مرحله‌ای، استاندارد میشود تا از نظر غلظت به سطح مطلوبی برسد. عصاره برگ ژینکو تقریباً به نسبت۶۷:۱–۳۵ (۶۷–۳۵ کیلوگرم برگ خشک شده برای تولید یک کیلوگرم عصاره) غلیظ میشود. به‌طور کلی ۲۷ مرحله استخراج و دو هفته وقت مورد نیاز است که از ۵۰ کیلوگرم برگ، یک کیلوگرم عصاره بدست بیاید.
ژینکو بصورت کپسول در داروخانه‌ها و عطاری‌ها موجود است. داروهای دیگری نیز وجود دارد که از این گیاه درست شده‌اند.
از آنجاییکه جینکو باعث بهبود جریان خون و اکسیژن رسانی به بافتها میشود می‌تواند باعث نعوظ بهتر آقایان شده و به این ترتیب لذت جنسی آنها را بالا ببرد. نتایج یک پژوهش آلمانی که روی ۶۰ مرد انجام شد نشان می‌دهد مصرف روزانه ۶۰ میلی گرم ژینکو بعد از دو ماه مشکل زود انزالی آنها را بهبود داده است.
نتایج پژوهش دیگری که در سال ۱۹۹۸ منتشر شد نشان می‌دهد که این گیاه برای رفع ناتوانی جنسی ناشی از مصرف داروهای ضدافسردگی مفید است.
برای مقابله با مشکلات جنسی می‌توانید از کپسول‌های موجود در داروخانه‌ها یا عطاری‌ها استفاده کنید. توصیه می‌کنیم اول با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
ژینکو جریان خون در مویرگ‌ها را تحریک می‌کند و به این ترتیب می‌تواند باعث تسکین وز وز گوش شود.
ژینکو برای سلامت رگ‌ها مفید است. اول به این دلیل که این گیاه حاوی ترکیباتی است که به افزایش قطر رگ‌ها کمک کرده و باعث گردش خون بهتری میشود. دوم به این دلیل که ترکیبات موجود در این گیاه از انباشته شدن چربی‌ها و جرم‌ها در رگ‌ها که در نهایت به تصلب شرایین منجر میشود پیشگیری می‌کند. نتیجه این میشود که این گیاه خطر تشکیل لخته و در نهایت سکته‌ی قلبی و مغزی را کاهش می‌دهد.
می‌توانید با پزشک یا داروساز مشورت کرده و از کپسول‌های این گیاه استفاده کنید.
وز وز گوش یک حالت آزار دهنده است که معمولاً درمان معجزه آسایی هم ندارد. با این حال یک راه حل ساده دارد: گیاه جینکو.
ژینکو جریان خون در مویرگ‌ها را تحریک می‌کند و به این ترتیب می‌تواند باعث تسکین وز وز گوش شود. با وجود اینکه نتیجه‌ی برخی از پژوهش‌ها از بی تأثیر بودن این گیاه حکایت می‌کنند در عوض نتایج پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که جینکو برای تسکین وز وز گوش به خصوص اگر کمتر از یک سال از شروع آن گذشته باشد موثر است.
یک قاشق چای‌خوری برگ خشک گیاه ژینکو را با یک فنجان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه دم کرده و میل کنید. هر روز ۳ فنجان از این جوشانده بنوشید. اگر دو به شک هستید نظر پزشک یا عطار را جویا شوید.
آیا در فصل سرما انگشتانتان سفید، سرد و بی حس می‌شوند؟ احتمال دارد که دچار اختلالی در گردش خون شده باشید که به آن بیماری رینود می‌گویند. در ۹۰ درصد موارد مسئله مهمی نیست. اما با این حال بیماری یا پدیده رینود آزار دهند و دردناک است. در این مورد نیز ژینکو می‌تواند راه گشا باشد. سازمان جهانی سلامت تأثیر مثبت این گیاه را برای درمان بیماری رینود تایید کرده است.
برای درمان این پدیده از داروهایی که از ژینکو تهیه میشود مثل قرص تاناکان استفاده کنید. بهتر است اول با پزشک مشورت کنید.
معمولاً گیاه ژینکو عوارض خاصی ندارد اما امکان دارد در بعضی‌ها مصرف این گیاه باعث سردرد، مشکلات دستگاه گوارش (مثل اسهال، نفخ) و آلرژی شود.
مشکلات گردش خون سرخرگی، تصلب شرائین مغزی، ادم مغزی، نارسایی عروق مغزی، ناشنوایی گوش داخلی، کاهش بینایی و شنوایی در اثر نارسایی عروق، اختلال در حافظه یا قدرت تمرکز، لنگی متناوب پاها در نتیجه انسداد عروق و نرسیدن خون کافی به آنها، رتینوپاتی (اختلال در شبکیه چشم)، سرد شدن انتهای دست ها و پاها به دلیل نرسیدن خون کافی به رگ های محیطی، تضعیف حافظه کوتاه مدت، زنگ زدن گوش ها (با منشاء عروقی)، بیماری های عروقی، سرگیجه (با منشاء عروقی) .
این گیاه دارویی بخصوص در بیماری آلزایمر و دمانس مغزی (اختلال در حافظه به دلیل پیری یا بیماری) مفید است. این داروی گیاهی به شکل کپسول، قرص یا شربت وجود دارد
کپسول یا قرص این داروی گیاهی را در دهان گذاشته و با یک لیوان پر از آب ببلعید. برای تاثیر بهتر این مکمل و در شرایطی که معده ی حساسی دارید، شربت، چای یا فرم تزریقی این دارو توصیه می شود. شما می توانید همراه غذا یا بدون غذا آن را بخورید.
هپارین، وارفارین، کومارین و هر نوع داروی کاهش دهنده غلظت خون. همچنین اگر آسپرین با تجویز پزشک و طبق یک برنامه، بطور مرتب مصرف می شود، ممکن است با Ginkgo تداخل کند.
اگر Ginkgo بطور صحیح مصرف شود، اثرات جانبی آن خیلی کم است. ولی هرگاه شما مدتی بعد از مصرف Ginkgo علائم زیر را مشاهده کردید، فوراً مصرف دارو را قطع کنید و آن علائم را به پزشک خود اطلاع دهید:
واکنش حساسیت شدید مثل تب، تورم رگ های خونی، ادم یا خیز، درد عضلات یا مفاصل، خونریزی در چشم، خونریزی زیرپوستی، مشکلاتی در انعقاد خون.
معمولاً رفع این اثرات جانبی نیاز به درمان پزشکی ندارد، ولی اگر این عوارض جانبی ادامه پیدا کرد یا تشدید شد، مصرف دارو را قطع کنید و به پزشک اطلاع دهید.
سردرد، بداخلاقی، تهوع، بی قراری و جوش از سایر عوارض جانبی می باشند.
هنگام مصرف Ginkgo به چه چیزهایی باید دقت کنم؟
قبل از خرید این داروی گیاهی، برچسب آن را به دقت بخوانید، زیرا مواردی دیده شده است که یک داروی گیاهی داروی اجزاء اصلی و فعال که دارای اثرات درمانی هستند، نمی باشد.
همیشه سعی کنید از یک داروخانه ی معتبر، این داروی گیاهی را تهیه کنید و دقت کنید که استاندارد باشد و تقلبی نباشد.
دور از دسترس کودکان در یک محل نگهداری کنید. در دمای اتاق (۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد) باشد. گیاه تازه ی Ginkgo و فرم تزریقی و شربت آن را در یک محفظه ی بدون هوا، خشک و تاریک نگه دارید.
Ginkgo یک گیاه دارویی است که جریان خون را در دست ها و پاها افزایش می دهد و باعث بهبود کار مغز و تقویت حافظه ی کوتاه مدت می شود.
این گیاه دارویی خون رسانی را به مغز افزایش می دهد، در نتیجه باعث می شود قند بیشتری وارد سلول های مغزی شود و انتقال پیام های عصبی را تقویت می کند.
Ginkgo دارای خواص آنتی اکسیدانی است، زیرا باعث تقویت عمل پلاکت های خونی و سلول های عصبی و افزایش خون رسانی به سیستم عصبی و مغز می شود.
همچنین ویسکوزیته (غلظت و چسبندگی) خون را کاهش می دهد.
باعث گشاد شدن رگ های خونی می شود.
تخریب شبکیه چشم را که در نتیجه ی تخریب ماکولار رخ می دهد، کاهش می دهد.
از کری ناشی از کاهش خون رسانی (جریان خون) جلوگیری می کند.
قسمت مورد استفاده این گیاه برگ و میوه است و اثرات مهم آن آنتی اکسیدان، محرک گردش خون، افزایش توانایی ذهنی، محافظت کننده از بافت عصبی است.
از دست دادن حافظه و مشکلات یادآوری، شواهد تحقیقاتی، استفاده از ژینکو برای تقویت حافظه و ادراک مغزی را تأیید می‌کند، ژینکو بویژه برای درمان و کاهش سرعت زوال عملکرد مغزی که در بیماری آلزایمر رخ می‌دهد کاربرد دارد، ژینکو همچنین می‌تواند به خوبی در کنترل و درمان علائم بیماری پارکینسون به کار آید.
گردش خون محیطی ضعیف
ژینکو جریان خون را در سراسر بدن از سر تا دستها و پاها تحریک می‌کند، این گیاه می‌تواند به بهبود گردش خون ضعیف در بیماری‌هایی نظیر بیماری ارتفاع، فشارخون پایین، سندروم رینود و لنگش متناوب کمک کند.
سایر کاربردها
ژینکو برای افراد بالای ۵۰ سال می‌تواند به صورت روزانه استفاده شود تا گردش خون مناسبی داشته باشند، این گیاه با تحریک جریان خون به بافت سیستم عصبی مرکزی، آنرا از آسیب‌های ناشی از نرسیدن خون نیز حفظ می‌کند، در صورت دریافت مشاوره از یک متخصص طب گیاهی، می‌توان ژینکو را برای درمان آسم، افسردگی، سرمازدگی موضعی، گلو کوم، و اسکلروز چندگانه نیز مورد استفاده قرار داد.
ترکیبات مهم
قسمت مورد استفاده‌ی جینکو برگهای آن می‌باشد که ترکیبات آن به شدت تحت تأثیر فصل برداشت آن است. بیش‌ترین درصد مواد و تغییرات آن، مربوط به فصل پاییز می‌باشد. به طور خلاصه ترکیبات مهم آن شامل موارد زیر است:
* فلاونوئیدها: بیش از ۴۰ فلاونوئید مختلف تاکنون در برگها شناخته شده اند که شامل بیلوبتین، جینکتین، ایزوجینکتین، سیادوپیتی زین، کورستین، کامفرول و ایزورامنتین می‌باشند.
* ترپنوئیدها که بیش تردی ترین هستند شامل بیلوبالید، و جینگولیدهای A، B، C، J و M می‌باشند.
* اسیدهای آلی که از جمله اسید شیکمیک، اسید وانیلیک، اسید آسکوربیک، اسید پاراکوماریک و مشتقات اسید بنزوئیک هستند.
* ترکیبات دیگر از جمله کربوهیدرات، الکل‌ها، کربورهای خطی و کتون‌های دانه که دارای حدود ۳۸ درصد کربوهیدرات، ۴ درصد پروتئین، ۲ درصد چربی، آلکالوئیدها، اسید آمینه، گلوکزیدهای سیانوژنیک و فنل‌ها است.
اصولا عصاره‌ی جینکو را بر حسب وجود ۲۴ درصد فلاونویید گلوکزیدها استاندارد می‌نمایند.
اثرات مهم
بیش از ۴۰۰ تحقیق کلینیکی بر روی خواص ژینکو صورت گرفته که اطلاعات مهمی از آنها به دست آمده است؛ از جمله این که اثرات عصاره جینکو به مراتب از اجسام خالص شده آن بیش تر است و این نشان می‌دهد که اثرات سینرژیسم بین ترکیبات مختلف آن وجود داشته و دارای اهمیت است. آزمایش‌های مختلفی که بر روی انسان و حیوان صورت گرفته به طریق خوراکی و به شکل قطره و کپسول بوده است.
از اثرات تایید شده ی جینکو که دارای اهمیت می‌باشند موارد زیر را می‌توان نام برد:
۱- تحریک گردش خون مغزی: نارسایی گردش خون در مغز می‌تواند باعث دلهره، استرس، کمی حافظه، مشکلات شنوایی و کاهش تمرکز شده که این مواد می‌توانند با جینکو تخفیف یافته و یا درمان شوند. مصرف عصاره‌ی جینکو در ۷۰ درصد از بیماران باعث افزایش جریان خون مغزی شده است. بر اساس یک تحقیق در ۱۱۲ نفر که نقصان گردش خون مغزی داشته اند و متوسط سن آنها ۵/۷۰ سال بود، مصرف روزانه ی ۱۲۰ میلی گرم عصاره‌ی جینکو به مدت یک سال باعث کاهش گیجی، سردرد و افزایش حافظه‌ی کوتاه مدت شد. حدود ۴۰ کار کلینیکی در مورد استفاده‌ی ۱۲۰ میلی گرم روزانه عصاره جینکو به مدت ۴ تا ۶ هفته صورت گرفته که همگی افزایش گردش خون مغزی را نشان دادند.
۲- مصرف عصاره‌ی جینکو به عنوان کاهش استرس و دلهره موثر بوده است.
۳- در افزایش حافظه موثر است.
۴- تحریک گردش خون عمومی به خصوص در افراد مبتلا به آسم را باعث میشود.
۵- خاصیت آنتی اکسیدان و محافظت از اعصاب را دارا است.
۶- تاثیر درمانی مثبتی در حالات جنون (حالاتی شبیه به آلزایمر) دارد.
در تحققات اخیر بسیاری از دلایل اثرات بالا به اثبات رسیده است از جمله این که عصاره‌ی جینکو در سلول‌ها، بهره‌وری گلوکز و اکسیژن را زیاد می‌کند و در خنثی کردن رادیکال‌های آزاد نقش مهمی دارد. هم چنین از نظر بالا بردن استقامت جدار سلول‌ها دارای اثرات مثبت است. افزون بر این ثابت شده که میزان اسیدهای چرب اشباع نشده‌ی اعصاب از دیگر اعضای بدن بیشتر بوده و به همین دلیل نیز در معرض تخریب به وسیله‌ی رادیکال‌های آزاد قرار می‌گیرند؛ لذا علت محافظت عصبی جینکو به دلیل اثرات خنثی کننده‌ی رادیکال‌های آزاد، روشن میشود.
از اثرات دیگر جینکو ضد تجمع پلاکت‌هاست که به علت اثر مستقیم بر روی جدار سلول‌ها و اثر آنتی‌اکسیدانی آن است. هم چنین در این ارتباط باعث افزایش سنتزپروستاسیکلین و سنتز ماده ی ۲PAF میشود.
جذب و انتشار عصاره‌ی جینکو:
فارماکوکینتیک عصاره‌ی جینکوی مارک دار در موش آزمایش شده و نشان داده است که مصرف خوراکی آن دارای ۶۰ درصد جذب می‌باشد. فلاونوئیدهای ظاهر شده در آئورت، چشم، پوست و ریه‌ها دو تا سه برابر میزان موجود در خون می‌باشند. میزان مواد مذکور در عضله‌ی قلب دو برابر عضلات دیگر بود. هم چنین ۷۲ ساعت پس از مصرف میزان مواد موثر جینکو در هیپوتالاموس ۵ برابر میزان موجود در خون را نشان می‌داد. میزان همین مواد در نقاط دیگر مغز به اندازه‌ی هیپوتالاموس جذب نداشتند.
موارد مورد استفاده‌ی کلینیکی: سرگیجه، سردرد، وزوز گوش، افسردگی، کاهش هوشیاری، فراموشی، کری حلزونی، آلرژی و ضعف (ضعف بسیاری از اعضای مربوط به کاهش خون رسانی به آن‌هاست؛ لذا وقتی این مسئله جبران میشود، ضعف این اعضا کاهش یافته یا از بین می‌رود).
در دست نوشته‌های سانسکریت از اثرات عصاره‌ی این گیاه به عنوان اکسیر طولانی کننده عمر یاد شده است
مقدار و طریقه ی مصرف:
اکثر محصولات جینکوی استاندارد حاوی ۲۴ درصد فلاوگلوکزید جینکو است. مقدار مصرف آن ۴۰ تا ۸۰ میلی گرم هر بار و تا سه نوبت در روز است (جمعا تا ۲۴۰ میلی گرم در روز).
آزمایش‌های کلینیکی نشان داده است که مصرف فرآورده‌های جینکو حداقل باید ۱۲ هفته ادامه یابد تا آثار آن ظاهر شود. البته در مواردی پس از دو تا سه هفته تاثیر آن در افراد ظاهر شده است.
مهمترین اثرات گزارش شده جینکو:
ضد تجمع پلاکت‌ها، ضد آلرژی، ضد آلزایمر، ضد آریتمی، ضد آرتریت، ضد آسم، ضد سرطان، ضد شکنندگی مویرگ‌ها، ضد تشنج، ضد افسردگی، ضد ادم (خیز)، ضد ورم، ضد جنون (ضد دیوانگی)، ضد کم خونی، ضد اکسیدان، ضد کرم، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد سرفه، کاهش دهنده‌ی اضطراب، قابض، بازکننده‌ی برونش‌ها، محافظ قلب، محرک گردش خون، تشنج آور، کاهش دهنده‌ی چربی خون، افزایش دهنده‌ی حافظه، محافظ اعصاب، محرک گردش خون مغزی، محافظت کننده از اثرات مضر اشعه‌ها، گشاد کننده‌ی رگ‌ها و جلوگیری کننده از لخته شدن خون.
۱- فرآورده‌های صنعتی مختلفی از جمله قرص، کپسول و قطره از عصاره‌ی برگ جینکو تهیه شده که توصیه میشود تنها از این گونه محصولات استاندارد استفاده شود، نه از برگ گیاه و دم کرده یا جوشانده‌ی آن.
۲- مهمترین استفاده‌ی درمانی از محصولات جینکو در جلوگیری از فراموشی است؛ ولی باید دانست که این دارو درمان کننده‌ی قاطع و کامل نمی‌باشد. این محصولات می‌توانند سرعت رسیدن به فراموشی را کاهش داده و یا به تأخیر اندازند، ضمن این که به عنوان جلوگیری نیز مصرف می‌شوند.
۳- مصرف محصولات جینکو در حد دارویی دارای عارضه‌ی جانبی نبوده و یا به صورت محدود گزارش شده که شامل حساسیت‌های پوستی، اسهال، سردرد، بی خوابی، اضطراب، تهوع و مشکلات روده و معده می‌باشد. این عوارض ماندگار نبوده و با قطع مصرف دارو بر طرف میشود.
عوارض جانبی جینکو بیلوبا
جینکو داروی بی خطری است. در ۴۴ تحقیق که جمعا ۹۷۷۲ نفر در آن مورد آزمایش بودند، عوارض جانبی بسیار محدودی مشاهده شده که شامل ۲۱ مورد مشکلات روده ای- معده ای، هفت مورد سردرد و شش مورد گیجی بوده است. البته میوه ی جینکو که از آن دارو تهیه نمی‌شود دارای عارضه‌ی جانبی از جمله التهاب از دهان تا مقعد، مشکلات روده ای- معده ای و عوارضی مانند سماق‌های سمی است.
اما در هر صورت نباید فراموش کرد که گیاه جینکوبیلوبا، علاوه بر دارا بودن ارزش های زیاد پزشکی، عوارض جانبی نیز به همراه دارد. مثل یک شمشیردولبه، مصرف این گیاه می تواند برخی آثار منفی را نیز در بیماران مصرف کننده آن ایجاد نماید. افرادی که از این فراوده های گیاهی استفاده می کنند باید دوز موثر و ایمن آن را که بین mg40 تا mg200 در روز است در نظر داشته باشند.
عوارض جانبی جینکوبیلوبا در زنان حامله یا شیرده به وضوح دیده می شود. بنابراین اگر شما جز این افراد هستید در مصرف این ماده مکمل دقت نمایند.
از عوارض جینکوبیلوبا، می توان به، تهوع، بی قراری، اسهال، سرگیجه و سردرد اشاره کرد. هنگام مصرف فراورده های این گیاه به این علائم توجه نموده و در صورت لزوم دوز آن را کم و یا مصرف آن را قطع کنید. عوارض جینکو می تواند در بیمارانی که به جینکو تحمل ندارند، حتی در مقادیر کم دیده شود.
اگر شما دچار اختلالات انعقادی هستید، ممکن است جینکوبیلوبا میزان خون ریزی را بیشتر نماید. کودکان ممکن است به این گیاه حساسیت داشته باشند بنابراین بدون مشورت با پزشک آن را به کودکان تجویز نکیند. از جمله عوارض دیگر این گیاه ایجاد مشکلات رودی- معدی، اریتم، ورم و خارش شدید به علت ظهور سریع وزیکول ها در مصرف توام گیاه همراه با میوه است.
این دارو ممکن است به صورت منفی با داروهای ضد افسردگی از دسته مونوآمینو اکسیدازها(MAOI) تداخل کنند.دیگر اینکه در بیماران مصرف کننده داروهای ضد پلاکت و ضد انعقاد، از مصرف جینکو به خاطر ضدیت مکانیزم اینها، پرهیز شود. وقتی با وارفارین توام مصرف شود، جینکوبیلوبا می تواند خون ریزی دهنده و افزاینده فشارخون همراه با تیازیدهای مدر باشد. نیز این گیاه وقتی با ترازودون مصرف شود ریسک کما را بالا می برد.
عصارۀ جینکو عمل تنظیم فشار را مهار کرده و ممکن است در پاسخ به تحریک، کورتیزول آزاد نماید. عوارض جانبی مصرف این مکمل، با رعایت کردن مقدار صحیح مصرف، می تواند کنترل شود. مانند هر داروی دیگری جینکو بیلوبا باید پس از ارزیابی صحیح، مصرف شود.
