گل قاصدک و یا کاسنی معمولی (نام علمی: Cichorium intybus L) گیاهی است از راسته گل مینا (Asterales) تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae) از رده کاسنی‌ها (Cichorium). از این گیاه دو گونه کِشتی و چهار تا شش گونه وحشی موجود است. نوع وحشی آن تا یک متر و نوع پرورش یافته آن تا دو متر هم رشد می‌کند. کاسنی انواع مختلفی دارد سه نوع آن معروف است.
کاسنی زرد که به گل قاصدک شهرت دارد و در طب قدیم ایران بنام ترخشقون نام برده‌اند در بیشتر نواحی ایران پراکندگی دارد.
کاسنی معمولی، یک گیاه دارویی پایا با گل‌های آبی یا ارغوانی است. کاسنی در اصل بومی ایران بزرگ است و از فلات قاره ایران به دیگر نقاط جهان، بویژه در این اواخر به اروپا و آمریکا برده شده و بطور انبوه کشت میشود. و پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف ایران بخصوص شهرستان اقلید، آذربایجان و مناطق کوهستانی خراسان دارد. به آب و هوای خنک، آفتابی یا کمی سایه نیاز دارد و گرمای شدید تابستان را تحمل نمی‌کند.
ایرانیان که پدر دانش پزشکی و دارو سازی و دیگر علومند، بویژه دانشمند و پزشک بزرگ ایران، پور علی سینا، در مورد گیاه کاسنی و خواص آن میفرمایند:
* کاسنی بازکننده است و سموم کبد را دفع می‌کند.
* کاسنی در درمان التهابات معده و پاک کردن مجاری ادراری مؤثر است.
* مالیدن آب کاسنی به محل‌های خارش بدن بسیار مفید است.
* غرغره آب کاسنی گلودرد و تورم مفصلی را از بین می‌برد.
* اگر آب پخته کاسنی را با سکنجبین میل کنید بهترین داروی تبهای طولانی و مداوم است.
* ریشه کاسنی در باز کردن و روان شدن اخلاط بسیار مؤثر است.
* ریشه کاسنی، مجاری گوارشی را پاک می‌کند و بهترین تصفیه‌کننده خون است.
* ریشه کاسنی در از بین بردن ورم احشا خیلی مؤثر است.
* ریشه کاسنی بهترین دارو برای آب آوردن شکم است و در نفخ و تحلیل مواد بسیار نافع است.
* ریشه کاسنی برای تقویت معده، زیاد کردن ادرار و رفع درد مفاصل و یرقان مفید است و مشکلات صفراوی را بر طرف می‌کند.
* کاسنی در ازدیاد نطفه موثر است و انسان را از ابتلا به قولنج محفوظ نگه می‌دارد و توان و نیروهای بدنی را تجدید می‌کند.
* این گیاه در ضعف اعصاب، ضعف چشم و فشار خون مفید است.
* قلب، کلیه و کبد را فعال و با نشاط می‌کند.
* کاسنی رحم را به وظیفه طبیعی خود وا می‌دارد و برگ آن دارای مقداری ویتامین C است لذا در حفظ جوانی مؤثر است.
تحقیقی که در سال ۲۰۰۹ در مجله‌ی داروهای جایگزین و تکمیلی منتشر شد نشان می‌دهد که گیاه قاصدک اثر ادرارآور دارد. این خاصیتِ قاصدک، درمان مؤثری برای خارج کردن آب اضافی بدن است. علاوه بر این، قاصدک سرشار از پتاسیم است که به کاهش سطح سدیم در بدن کمک می‌کند. همچنین قاصدک دارای مقادیر زیادی منیزیوم است که برای ورم پیش از قاعدگی بسیار مؤثر است. یک قاشق چایخوری قاصدک خشک را در یک فنجان آب داغ به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید. سپس مایع را صاف کنید و از این دمنوش سه بار در روز بنوشید. می‌توانید از تنتور یا مکمل‌های آن به صورت قرص نیز استفاده کنید. البته پیش از مصرف هر نوع گیاه دارویی با پزشک‌تان مشورت کنید تا مطمئن شوید که با داروی خاصی تداخل نداشته باشد.
خواص داروئی کاسنی:
شستشو دهندهٔ کبد و کلیه، خون ساز، افزایش نیروی جنسی و افزایش حجم اسپرم در مردان.
کاسنی کاملاً سرد است، و تقویت کننده کبد، و مسکن حرارت و عطش، و گرمی و تقویت کننده کلیه و فشار خون و صفرا و پاک کننده مجرای ادرار و کلیه‌ها است.
آب برگ کاسنی بهترین داروی یرقان و کلیه ها و کبد است، و جوشیده و صاف کرده آن برطرف کننده تبهای کهنه و تقویت کننده معده همراه با گل قند درمان کننده تبهای جزئی مداوم است.
کاسنی برای تنظیم فشار خون بسیار مفید است.
ضماد آن برطرف کننده ورم‌های گرم و درد چشم و افزاینده بینائی است.
تهیه ضمادی از کاسنی و سرب سائیده و روغن گل درمان کننده سرطان زخم دار است.
کاسنی دوست کبد است و کم‌کننده قند خون بیماران مبتلا به دیابت می‌باشد.
هرگاه آب کاسنی و آب خیار چمبر را مخلوط کنید و در ابتدای شرع آنژین و بیماریهای حلقوی با آن غرغره کنید، آن را درمان خواهد نمود.
تخم کاسنی در ترکیب با سایر داروهای خنک مفید و برطرف کننده تبهای صفراوی، یرقان، خفقان، بیماریهای کبدی و سردرد است.
تخم کاسنی هرگاه همراه با صندل و تخم رازیانه پخته شود، دفع کننده سموم و ضعف کلیه و طحال و تحریک کننده اشتها می‌باشد.
تخم کاسنی در جمیع حالات جانشین برگ کاسنی می‌تواند بشود.
مقدار مجاز خوراک طبی تخم کاسنی تا ۱۰ گرم است، و شربت آب آن ۴ تا ۱۰ گرم و داخل سایر جوشیدنی‌ها برای پختن دارو ۲۰ تا ۵۰ گرم است.
ریشه کاسنی گرم و خشک است، برطرف کننده گیر و سده، نرم‌کننده اخلاط سینه، افزاینده ادرار، برطرف کننده تب‌ها، تصفیه و پاک کننده خون، و رفع کننده ورم احشاء و درد مفاصل و استسقاء.
برای درمان یبوست، جوشانده برگ و ریشه کاسنی به مقدار ۲ فنجان صبح ناشنا بسیار مفید است.
برای تهیه ماسک زیبائی از کاسنی، کاسنی را بکوبید و آب آن را بگیرید و با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و به صورت بمالید. پس از یک ربع ساعت آن را با آب ساده بشویید. این ماسک غدد را تحریک می‌کند و عرقپوست را زیاد می‌کند. برای مبتلایان به امراض جلدی و اگزما مفید است.
کاسنی منبعی مفید برای فروکتوز است و اینولین به خودی خود شکلی از فیبر طبیعی است که اگر در برنامه غذایی گنجانده شوند به کنترل و کاهش وزن کمک شایانی می‌کنند. هر دوی این اهداف به تنظیم گرلین که نخستین اسید آمینه‌ای است که با احساس گرسنگی و رفتارهای غذا جویانه مرتبط است، کمک می‌کند. مصرف کاسنی موجب کاهش ترشح هورمون گرلین و منجر به کنترل پرخوری و ایجاد احساس سیری یا پری شکم میشود، که این امر در راستای تلاش برای کاهش وزن است.
کاسنی بطور سنتی برای درمان آرتروز به کار گرفته می‌شد، و مطالعات نشان دادند که کاسنی به طور قابل توجهی دارای خواص ضدالتهابی می‌باشد که به همین دلیل موجب کاهش دردهای مفصلی – استخوانی میشود. در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰، گزارش‌ها حاکی از آن است که ۷۰٪ از بیمارانی که از دردهای مفصلی-استخوانی رنج می‌بردند و با کاسنی تحت درمان قرار گرفتند و به طور قابل ملاحظه‌ای دردهایشان بهبود یافت. همچنین کاسنی را عموماً برای کاهش دردهایی که عامل التهابی دارد، دردهای ماهیچه‌ای و درد مفاصل می‌توان مصرف نمود.
کاسنی خواصی همچون داروهای مسکن دارد که اضطراب را کاهش داده و ذهن را آرام می‌سازد، بنابراین استرس و تأثیرات خطرناک آن بر بدن را از بین می‌برد. عصاره ریشه کاسنی به دلیل خواص آرامش‌بخشی به خواب راحت کمک می‌کند و از بسیاری از قرص‌های خواب‌آور مرسوم سالم‌تر است. کاهش استرس و اضطراب خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، عدم توازن هورمون‌ها، مرض بی‌خوابی، زوال عملکرد شناختی و پیری زودرس را تاحدودی تقلیل می‌دهد.
زیانهای کاسنی:
اگرچه می‌توان مزایای فراوانی برای کاسنی برشمرد، اما مصرف بیش از حد کاسنی مانند دیگر چیز ها زیان آور است. در صورت بارداری مصرف بیش از حد آن غیرمجاز است، زیرا ممکن است موجب خونریزی گردد و احتمال سقط جنین غیرعمدی را افزایش دهد. اگرچه تحقیقات در این زمینه کافی نیست اما همان تحقیقات نشان می‌دهد که در دوران شیردهی نیز مصرف بیش از حد آن ممنوع می‌باشد زیرا کاسنی از طریق شیر مادر به کودک منتقل میشود. ۸ مصرف بیش از حد آن باعث ترش کردن معده، کاهش وزن (ورزشکارانی که دارای مقداری اضافه وزن هستند می‌توانند روزی ۲ الی ۵ بار از عرق کاسنی استفاده بکنند). روش مصرف: بعد ازهر وعدهٔ غذایی با نصفی از لیوان آب مصرف شود.
کاسنی مضر است برای اشخاصی که مبتلا به سرفه هستند. تخم کاسنی بدمزه و قی آور است.
خنثی کننده ناراحتی‌های کاسنی، شکر است و برای بدطعمی تخم کاسنی سکنجبین و ادویه خوشبو می‌باشد.
