حمیرا یکی از خوانندگان بینظیر میهنمان است که با تار‌های صوتی و حنجره‌ای بسیار قوی، و صدایی کمیاب که هر ۲۰۰ سال شاید یکی با این کیفیت صدا متولد شود، در عین حال با امواج مخملی و آرامش بخش، دلنشین و دل‌انگیز که مانند امواج دریا خیال برانگیز است، سالهاست بی ادعا و متین برای ایرانیها میخواند، و آنچنان عزیز و ارزشمندست که آدمی دمادم در این نگرانیست که مبادا گوشه چشمی به او بخورد.
از کودکی با صدای حمیرا که از ضبط صوت پدرم بگوش می‌رسید با موسیقی ایرانی آشنا شدم، موسیقی دلنشین ایرانی را با صدای او بدیگران معرفی کردم، در غم و اندوه و شادی و نشاط با صدای او لحظه‌ها را طی کردم، با صدای او آرمیدم، خوردم، رقصیدم، گریستم، خواندم و خاطرات را ثبت کردم. و این حکایت تنها من نیست، حکایت ملتیست که حمیرا را از صمیم قلب میستاید و دوست دارد.
بااین چند خط ناچیز ولی با تمام وجود از این بانوی ارزشمند، هنرمند و بسیار زیبای ایران، بخاطر بودنش و هنرش و آنچه که برای ملت ایران انجام داده، سپاسگزارم و از او قدردانی میکنم.
مجموعه کامل برنامه های گلهای رنگارنگ با صدای بانو حمیرا
پروانه امیرافشاری که بیشتر با نام هنری حمیرا شناخته می‌شود، خواننده سرشناس زن ایرانی است. وی در زمینه موسیقی تلفیقی و موسیقی سنتی فعالیت دارد. صدای او از دسته صداهای سوپرانو با گسترهٔ شش دانگ میباشد.
پروانه امیرافشاری در سال ۱۳۲۳ در شهر تهران بدنیا آمد. وی از خانوادهٔ بانفوذ و سرشناس امیرافشاری است. پدر حمیرا مالک ۱۵۰ قریه و روستا در منطقهٔ شمال غرب ایران بود. از همان دوران کودکی حمیرا، خانهٔ آنها به افتخار افراد بانفوذ حکومتی، شاهد مراسم بزرگ با حضور هنرمندان نامیِ آن زمان، مانند قمرالملوک وزیری، روح‌انگیز، بنان، ملوک ضرابی و بسیاری دیگر بود که همین انگیزهٔ اولیهٔ دختر خانواده برای روی آوردن به آواز شد. حمیرا، بدور از چشم پدر و با تشویق همسر روشن‌فکر و تازه از آلمان بازگشتهٔ خود، با نام‌نویسی در آزمون صدا در شورای رادیوی آن زمان، باعث حیرت و تحسین اعضای شورا شد و پس از آن تحت آموزش علی تجویدی و ملوک ضرابی قرار گرفت. وی دو سال بعد در ۱۸سالگی به یک خوانندهٔ تمام‌عیار تبدیل شد.
صدای حمیراسوپرانو است. او، شش دانگ کامل صدا را داراست. صدای ایشان قابلیت از ابتدا تا اوج را دارد که از کمیاب‌ترین نوع صداها میباشد. تحریرهای آوازی وی کاملاً واضح و زیبا و پر قدرت ادا می‌شود. با تکیه بر نظر اساتید فن، حمیرا توانست با ارائهٔ اثری به نام «صبرم عطا کن»، سبک تازه‌ای را در موسیقی سنتی ایران در موسیقی کلاسیکِ دههٔ ۴۰ خورشیدی پایه‌گذاری کند و طراوت و تازگی بیشتری بموسیقی سنتی ایران ببخشد.
در همان سن آوازی را در دستگاه سه‌گاه با آهنگسازی علی تجویدی و شعری از بیژن ترقی به نام «صبرم عطا کن» را اجرا کرد که در کتاب ترانه‌های ماندگار این اثر به ثبت رسیده است. وی به علت مخالفت پدر با نام مستعار حمیرا فعالیت خود را آغاز کرد اما پدرش صدای دختر خود را می‌شناسد و چون آوازه‌خوان بودن دخترش را دور از شان خانوادگی خود می‌بیند، همه صفحات موجود در بازار تهران را خریداری کرده و در خانه خود انبار می‌کند. وهمین علت باعث کمیابی صفحات صدای حمیرا در آن زمان می‌شود.
بعد یک سال درطی یک سفر اروپایی که برای پدر حمیرا پیش می‌آید حمیرا که از حمایت مادر خود برخوردار بود به کار خود ادامه می‌دهد. دومین اثر مشترک حمیرا، تجویدی و ترقی ترانه‌ای به نام «سرگردان» در گوشهٔ موالیان از گوشه‌های مهجور دستگاه همایون است. «پشیمانم» بعداً ساخته شد که به‌دلیل مدولاسیون زیبایی که از همایون به سه‌گاه تغییر مقام می‌دهد و بازمی‌گردد باعث تحول عظیمی در موسیقی سنتی ایرانی می‌شود. منبع پدر وی با آگاهی از اثر جدید دختر خود وی را از خانه طرد و از ارث محروم می‌کند. بعد از آن وی مدتی را در خانه پسرعمویش که همسر وی هما میرافشار ترانه سرای معروف بود به سر برد تا آنکه با استاد پرویز یاحقی ازدواج می‌کند.
حمیرا مدت ۸ سال همسر آهنگساز بنام ایران، پرویز یاحقی بود. عشقی که حمیرا به پرویز یاحقی داشت را میتوان جز عشق‌های اسطوره‌ای و یا شاید هیولایی دانست. در این دورهٔ زناشویی، آثار ماندگاری با شعرهایی از بیژن ترقی و آهنگ‌هایی از یاحقی، مانند «مرا نفریبی»، «هدیهٔ عشق»، «بهار نورسیده»، «مرا تنها نگذاری»، «پنجره‌ای به باغ گل»، و… اجرا کرده‌است. وی بعد از چند سال، بدلیل مشکلات ویژه‌ای که برایش در زندگی پیش آمد، از پرویز یاحقی جدا شد.
حمیرا پس از فتنه ۵۷ و اشغال ایران توسط عوامل سازمان‌های اطلاعاتی غرب به دادگاه‌های انقلاب اسلامی احضار شد و چند ماه در زندان بسر برد و با پرداخت باجی معادل سی هزار دلار به اشغالگران ایران در لباس انقلابیون! آزاد و تا اواسط سال شصت خورشیدی در ایران ماند .
همسر سوم وی، که تاجر بود، پس از انقلاب عملاً بیکار شد. حمیرا تا اواسط سال ۶۰ خورشیدی در تهران ماند و بعد از ایجاد مزاحمت‌های فراوان در تهران به یکی از شهرهای شمالی نقل مکان کرد ولی باز از طرف عناصر انقلاب مورد اذیت و آزار بسیاری قرار گرفت. بهمین دلیل بناچار در اواخر سال ۱۳۶۰ بصورت ناشناس با گریم بهمراه دختر دو ساله‌اش، هنگامه، از مرز افغانستان از ایران خارج شد و به پاکستان رفت؛ از آنجا به اسپانیا و پس از آن به کاستاریکا در آمریکای مرکزی رفت. شوهر وی در این میان مستقیماً به آمریکا مهاجرت کرد. حمیرا با کمک همسر پسر عمویش، هما میرافشار، به ایالت کالیفرنیا مهاجرت کرد و کار هنری خود را از سرگرفت. در سال ۷۸ خورشیدی به تومور مغزی دچار شد که بصورت معجزه‌آسایی از اتاق عمل نجات یافت. وی هم‌اکنون در شهر لس آنجلس زندگی می‌کند.
ترانه‌های حمیرا تا سال ۱۳۵۷ بیشتر در مایه موسیقی دستگاهی و موسیقی سنتی بود، بعد از انقلاب ایران وی در کنار خواندن آوازهای اصیل ایرانی به موسیقی تلفیقی (پاپ سنتی) هم روی آورد.
در سبک خواندن حمیرا ویژگی‌های مکتب آوازی اصفهان بیشتر از مکتب آوازی تهران غلبه دارد. مهم‌تر از آن، حمیرا توانست در طول چهل سال فعالیت هنری، همیشه در اوج بماند و جزء ستاره گان بیشمار موسیقی ایران باشد.
بعضی از آهنگسازان نامی که با وی همکاری کرده‌اند عبارتند از: علی تجویدی، پرویز یاحقی، اسدالله ملک، کامل علی‌پور، محمد حیدری، محمد جلیل عندلیبی، حسن شماعی‌زاده، بابک رادمنش، کاظم رزازان، صادق نوجوکی، فضل‌الله توکل، و انوشیروان روحانی.
ترانه‌سرایان و شاعران آثار
حافظ، مولوی، بابا طاهر، رهی معیری، بیژن ترقی، هما میرافشار، لیلا کسری (هدیه)، جلیلی بیدار، عماد خراسانی، کمال خجندی، احمد گلچین معانی، مسعود امینی، و معینی کرمانشاهی.
فهرست آثار تلفیقی:
دریاکنار، پیرت بسوزه عاشقی، سرگردان (گام مینور ملودیک ساختهٔ استاد علی تجویدی)، ده بهار، دیدار عزیزان، بی قرار، خاطرات شمال (در گام خوزستانی اجرا شده‌است، ساختهٔ بابک رادمنش)، کوچ، شب‌های کردستان، دوره روره، مهتاب عشق (با نام «شاه و گدا» هم شناخته می‌شود)، امید، اینه دنیا، عالم عشق، هم‌زبونم باش، مسافر غریبه، ای داد بیداد، دنیا دنیا (در گام بیات اجرا شده‌است، ساختهٔ انوشیروان روحانی)، چوبکاری، در جستجو (گام خوزستانی)، بهار بهاره (ساختهٔ منوچهر چشم‌آذر).و بیشمار دیگر.
کنسرت‌ها و اجراهای حمیرا:
ترانهٔ «هم‌زبونم باش» را دو بار اجرا کرد که از تلویزیون ملی ایران پخش شد. رادیو و تلویزیون ملی ایران، پیش از فتنه ۵۷ و اشغال ایران توسط عوامل سازمان‌های اطلاعاتی غرب، شاهد اجراهای تلویزیونی زیادی از حمیرا همانند اجرای ترانه‌های: هم‌زبونم باش، نگو از گذشته، وقتی که تو رفتی، دنیا دنیا، با دلم مهربان شو، باختن، محاله، قاصدک، با دلم مهربان شو، سکوت، هوای قفس و… بوده‌است. وی در سالهای اخیر، از سال ۱۳۸۸ به‌بعد، چندین کنسرت و اجرا داشته است. در این کنسرت‌ها علاوه بر اهنگ‌های اجرا شده در غربت به بازخوانی ترانه‌های اهنگسازان مطرح ایران پرویز یاحقی و علی تجویدی پرداخته‌است. کنسرت‌های حمیرا از سال ۱۳۸۸ بدین شرح است. نیویورک ۱۳۸۸، تورنتو ۱۳۸۸، ونکوور ۱۳۸۹، دبی ۱۳۹۰ و لاس وگاس ۱۳۹۰، در بین این سالهای ۸۸ تا ۹۰ بیش از ۱۰ بار در کاباره تهران اجرا داشته‌اند.
آخرین آلبوم وی در سال ۱۳۸۳ با نام مهتاب عشق منتشر شداین آلبوم، تلفیقی از موسیقی پاپ وموسیقی سنتی و بر اساس گام‌های ایرانی از جمله نوا و شوشتری میباشد؛ و همچنین در سال ۱۳۸۹ مجموعه‌ای از بهترین آهنگ‌هایش را در آلبومی به‌نام «چهل ترانهٔ طلایی» منتشر کرد. آخرین اثر حمیرا تو بودی با شعری از زنده یاد بیژن ترقی، آهنگ از زنده یاد علی تجویدی و تنظیمی از کاظم عالمی میباشد که دی ماه ۱۳۹۵ به صورت میکس نشده و آزمایشی منتشر شد، گام این اثر در مایه افشاری میباشد.
