ایتالیاییها هم مانند فرانسویها و امریکایی هر چند وقت یکبار به ایران سفر کرده و یکی از تواناییهای مردم ساده دل روستائیان ایران را از آنان که بیدریغ در اختیارشان میگذارند ، یاد گرفته و به کشورهای خود برده و در آنجا کارخانهای جدید میسازند! پس از ساخت کارخانه تولید پادزهر سم مار که در ایالت جنوبی آمریکا با استفاده از نسخه مردم محلی جنوب ایران براه افتاد و صاحبش را میلیونر ساخت، پس از ساخت قرص آسپرین از روی نسخه ایرانی، آدامس و ویکس ووواز روی نسخه ایرانی و هزاران تولید و پدیده دیگر، اینک کارخانه روغن کشی از گیاه آرتیشوی خاردار که یک گیاه بومی مرکز ایران است و مخصوص آب و هوای خشک و روشن مرکز ایران میباشد، و سالهاست مردم ایران از آن در پنیر سازی و درمان برخی از بیماریها استفاده میکنند، به ایتالیا برده شده و در ایتالیا کارخانه آن براه افتاد است، همین روزها پالوده شیرازی نیز که بتازگی به ایتالیا برده شده، بعنوان دسر محبوب و سنتی ایتالیایی و روم باستان و یا یونانی در دنیا معروف خواهد شد! (وقتی پیتزا و پنیر و بستنی و کیک یزدی بنام ایتالیا و فرانسه، دوغ ایران به نام نوشابه سنتی ترکیه و ماست و خیار ایران بعنوان پیش خوراک یونان باستان ،فلافل بعنوان غذای عربی ثبت میشود ، انتظار ثبت آبگوشت و نان لواش و پالوده روم باستان و یونان را هم همین روزها داشته باشید!)
یورو نیوز مینویسد:
طبق بررسیهای اخیر دانشگاه جورجیا در آمریکا هر ساله، در سراسر جهان ۲۷۵ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می شود که تقریباً ۳۲ میلیون تن از آنها زبالههای ساحلی هستند. یک چهارم این زبالههای ساحلی وارد آب اقیانوسها می شود. چگونه می توان با این مشکل زیسی محیطی مبارزه کرد؟
گیاه آرتیشوی خاردار می تواند یکی از راه حلها باشد. این گیاه در شمال ساردینیا در ایتالیا کشت می شود تا روغنهای لازم برای ساخت زیست پلاستیک تولید شود.
دو شرکت نووامونت و ورسالیس طرحی به نام «ماتریکا» آغاز کرده اند که هدفش تولید محصولات پلاستیکی با قابلیت بازیافت و تجزیه زیستی است که بتوان به جای کود برای محصولات کشاورزی استفاده کرد. این طرح در چارچوب پروژهای اروپایی موسوم به «فرست توران» («اولین دونده») انجام می شود.
برای این کار روغن دانههای کاردون گرفته و بعد با روغن آفتاب گردان مخلوط می شود. هیچ قسمت گیاه به هدر داده نمی شود و برگها و ساقههای گیاه برای تولید انرژی لازم برای کارخانه سوزانده می شود و از پسماند دانهها غذای مخصوصی برای گوسفندان تهیه می شود.
میشل فالچه متخصص کشاورزی است و مسئول بخش کشاورزی در شرکت نووا مونت می گوید: «ما کاربرد زمینهای کشاورزی را تغییر نمی دهیم، بلکه زمینی را که دیگر برای کشاورزی به کار نمی رود و بایر افتاده است تبدیل به زمینی سودده می کنیم. این ۶۰هزار هکتار زمین در ساردینیا در سی سال گذشته بلااستفاده مانده است. در اینجا بین ۳ تا ۴ درصد زمین را احیا می کنیم و آرتیشوی خاردار می کاریم که کاملا با آب وهوا و محیط مدیترانهای سازگار است. نیاز به زه کشی و آبیاری ندارد وآب باران برایش کافیست.»
کارخانه تولید زیستپلاستیک هم در محوطهای صنعتی که بلااستفاده مانده، ساخته شده است. ماشینهای تقطیر اسید و سیلو برای انبارکردن اسید کار می کنند تا زیست پلاستیک تولید شود. در اینجا برای واکنشهای شیمیایی آب، هوا، و آب اکسیژنه به کار می رود که محیط زیست را آلوده نمی کنند.
با تبدیل روغنهای گیاهی به اسید، زیست پلاستیک در چهار محفظه واکنش ساخته می شود. روغن گیاهی در اولین محفظه گذاشته شده و سپس اسید از محفظه چهارم برای تبدیل به زیست پلاستیک خارج می شود. در نتیجه، انجام کل این فرایند نیاز به کارگر هم ندارد.
همه کارها از اتاق فرمان انجام می شود. از اینجا فناوران عملکرد درست هر ماشین و هر دریچه را وارسی و فشار درون لولهها را تنظیم می کنند. همه چیز دیجیتال است و تمام جزئيات کار ضبط می شود.
لوییجی کاپوزی، مدیر پروژه می گوید:«این فرآیند، کاملاً جدید و منحصربه فرد است و بدون استفاده از گازهای سمی مثل اوزون که احتمال انفجار هم دارد، روغن گیاهی را به مواد دیگر تبدیل می کند. از روغن گیاهی، اسید می گیریم که ماده خام اصلی برای ساخت زیست پلاستیک است و می توان به جای مولکولهای سمی از آن برای کشتن آفات گیاهی استفاده کرد. اما در عین حال این ماده قابل تبدیل به روغنهای روان کننده قطعات ماشین، مواد آرایشی بدون روغن نخل، و همین طور ماده دیگری است که می توان به جای روغنهای معدنی سمی و سرطان زا در تولید تایر به کار برد.»
یکی دیگر از موادی که در ساردینیا تولید می شود روغنهای روان کننده برای قطعات کشتی است که محیط زیست را آلوده نمی کند و در آب دریا حل می شود. هر ساله تنها در اروپا حدود ۳ میلیون روغن ماشین با منشاء نفتی در دریا ریخته می شود.
در حال حاضر، بیوپلاستیک تجاری که در ساردینیا تولید می شود از مشابه شیمیایی خود گران تر هستند، اما این مواد هزینه دورریخت ندارند و می توان از آنها به جای کود استفاده کرد.
آرتیشوی خاردار گیاهی است تنومند و علفی چندساله از جنس کینرا در خانواده کاسنی (استرکی) بومی غرب و مرکز ایران بزرگ میباشد
این گیاه با خشکی سازگار است و رطوبت مدیترانهای موجب ضعیف شدن آن میشود بخصوص خارهایش را از دست میدهد . پراکنش آن از موراکو و شرق پرتغال تا لیبی، یونان و شمال فرانسه در سالهای پس از فتنه ۵۷ در این منطق صورت گرفته است. ولی بدلیل نبودن جایگاه مناسب آنچنان که انتظار میرفتته پراکندگی نیافته است تا جایی که مجبور شدند آنرا کشت کنند و از حالت وحشی و خودرو که در مرکز ایران میروید در آورند.
در فرانسه، تنها در جنوب و منطقه مدیترانهای بئور مصنوعی کشت شده است . در استرالیا، کالیفرنیا و آرژانتین به عنوان علف هرز مهاجم کشت می شود.
این گونه دو کالتیوار مهم دارد: کینرا کردونکولوس واریته التیلیس دیسی ( آرتیشوی خاردار) برای برگها و ساقه خوراکی استفاده می شود و گونه کینرا کردونکولوس واریته سکلیموس (ل.) فیری ( آرتیشو) برای جوانههای بزرگ خوراکیاش استفاده می شود. این دو کالتیوار نسبت به انواع وحشی دارای خارهای کمتری بوده، بزرگتر هستند ( تا دو متر می رسند)، ساقههای باریکتر و گلهای بزرگتری دارند. این خصوصیات به بالا رفتن عملکرد کمک می کند.
آرتیشوی خاردار تا ارتفاع ۰.۸ تا ۱.۵ متر رشد می کند. دارای برگهای کرکداریست که از سبز تیره تا سبز خاکستری متغیر است. دارای گلها بنفش یاسی، بزرگ و گرد است و کاپیتول بزرگ و برجستهای به بزرگی ۶ سانتی متر دارد.
آرتیشوی خاردار در ایران باستان محبوبیت داشته و همچنان در اکثر شهرهای ایران بزرگ استفاده می شده است . این گیاه در آفریقا و به خصوص در الجزیره و تونس پر طرفدار است و احتمالأ بومی این سرزمینها نیز میباشد . ساقه آرتیشوی خاردار کرکهای بسیار کوچک و تقریبا غیر قابل دیدنی دارد که اگر در پوست فرو بروند می توانند باعث ایجاد درد شوند. کالتیوارهای جدیدی ایجاد شده اند که فاقد این کرکها هستند.
آرتیشوی خاردار در فصل رشد به گرمای روزهای بلند نیاز دارد( در حدود ۵ ماه) و به سرما حساس است. این گیاه در زمستان و بهار کاشته می شود.
شرایط ایده آل محیط برای رشد مطلوب این گیاه به صورت زیر است:
نور: آفتاب کامل
دما: مقاوم به سرما ولی حساس به یخ زدگی
رطوبت: خشک و نیمه خشک
خاک: انواع خاک با زهکشی خوب و مرطوب
دمای مناسب: ۳۴ درجه در روز و ۲۳ درجه در شب
ساقههای این گیاه را باید قبل از رشد به منظور مصرف خوراکی سپید سازی کرد. از این گیاه به دلیل گلهای بزرگ و برگهای نقره ای- سبز آن، به عنوان گیاهی زینتی نیز استفاده می شود.
این گیاه سرشار از آنزیم پروتئاز بوده و به همین دلیل به عنوان منبعی از آنزیمهای مورد نیاز برای تهیه پنیر نیز استفاده می شود. از گذشته در ایران و امروزه در جهان به عنوان یک منبع سوخت گیاهی مورد توجه قرار گرفته است. روغن بدست آمده از دانههای آن که به روغن آرتیشو شهرت دارد مانند روغن آفتابگردان است.
آرتیشوی خوراکی ماده اولیه برای پالایشگاههای زیستی در جهان است که مواد اولیه و روغن مورد نیاز برای ساختن بلوکهای ساختمانی را از پلاستیکهای زیستی فراهم می کند. این گیاه سرشار از ترکیبات فنولی است که به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانتی این مواد امروزه توجه به این گیاه هم افزایش یافته است.
مهمترین ترکیبات موجود در آرتیشوی خاردار هیدروکسی سینامیک اسید هایی مانند کلروژنیک اسید، دی کافئول کوئنیک اسید(dicaffeoylquinic acids)، کافئیک اسید، فرولیک اسید و فلاونوئیدهایی مانند لوتولین -۷- گلوکوزید(luteolin-۷-glucoside ) و رنگدانههای گلیکوزیدی است
خواص درمانی کینرا کردونکولوس که تاکنون از روی نسخههای کتب ایرانی بدست آمده است عبارتند از:
-ضد تومور: پلی فنلهای آرتیشوی خاردار از رشد سلولهای سرطانی جلوگیری و پتانسیل حمله مجدد را کم می کند.
-ضد افزایش کلسترول خون: در سال ۲۰۰۹ در مطالعهای نشان داده شد که عصاره برگی آرتیشو می تواند کلسترول خون را کاهش دهد .
-ضد سوء هاضمه و صفرا آور
-مقابله با اکسیداسیون لدل
-مقابله با تنشهای اکسیداتیو
در مطالعهای نشان داده شد که برگها و دانههای کینرا کردونکولوس به میزان مشابه و دو برابر گلهای این گیاه دارای ترکیبات پلی فنلی است. چنین وضعیتی درباره فلاونوئیدها و تاننهای این گیاه هم مشاهده شد. علاوه بر این نشان داده شد که برگهای آرتیشوی خاردار رشد پاتوژنهایی مانند ستفیلکککوس اوروس و اسچریچیا کلی را محدود می کند.
در مطالعه دیگری نشان داده شد که میزان پلی فنلها و اسید هیدروسینامیک( هیدرخیکیننمیک اکیدس ) در میان کالتیوارها و همچنین قسمتهای مختلف گیاه متفاوت است که نشاندهنده زمینه مناسب برای انجام مطالعات اصلاح نژادی است.
آفات عمده این گیاه شته و حلزون است. اروپا مرکز پرورش حلزون است و حلزون عاشق آب و هوای اروپا میباشد بیماریهای مهم این گیاه هم پوسیدگی خاکستری، کپک پودری و پوسیدگی ریشه است.
تکثیر این گیاه از طریق بذر،تقسیم بوته، پاجوش و قلمه ریشه ممکن است.