در حالی که در بسیاری از نقاط دنیا، کاشت و نگاه داری آلاله که گلی بسیار زیباست، در گلخانه‌ها و به سختی انجام می‌گیرد، آلاله در ایران به شکل انبوه و خودرو در دشت‌های ایران میروید. درون مرزهای ایران در حدود ۷۰ گونه آلاله می روید كه بیش از ۲۰ گونه آن انحصاری ایران است و در جای دیگری بجز ایران نمیروید. آلاله ایرانی دائمی است. غده‌های پنجه‌ای‌اش تا مدت‌ها زیر خاك دوام می آورد. دارای برگ‌های ساقه‌ای و پایه‌ای است كه هر دو دمبرگ‌های بلندی دارند. گلها كم گلبرگ یا پرگلبرگ منفرد یا دوتایی اند و در رنگ‌های قرمز، سفید، صورتی، زرد یا نارنجی در تابستان پدیدار می شوند. حداكثر بلندی آلاله به ۴۵ سانتی متر و گستردگی‌اش به ۱۰ سانتی متر می رسد.
آلاله گیاهی است دائمی با ریشه‌های متورم و پنجه مانند که در قسمت بالای خود دارای چندین جوانه ی فلس دار پوشیده از کُرک،است.ساقه‌های این گیاه خشن،ساده و یا منشعب بوده و ارتفاع آنها ۲۵-۲۰سانتی متر است.برگ‌ها به ویژه،در قاعده ی گیاه زیاد بوده و کم و بیش بریده بریده و دندانه دار هستند(ویژگی منحصر به فرد گیاهان علفی تیره آلاله سانان).گلها به رنگ‌های مختلف،کم پَر یا پُرپَر هستند.این گیاه برای تزیین حاشیه ها،تپه‌ها و نیز به عنوان گل بریدنی استفاده می شود.
نیازها:
زمین‌های قوی،سالم،با تهویه ی مناسب و آفتاب گیر را می پسندد.در فصل بهار نیاز آبی آن بالا است و در تابستان با زرد شدن برگ ها،آبیاری کاهش می یابد تا اینکه متوقف شود.به سرمای زیاد حساس است و در زمستان گیاهان جوان باید با خاکپوش پوشانده شوند.دمای شبانه ۱۰-۷ درجه ی سانتی گراد و دمای روزانه حداکثر ۲۰ درجه ی سانتی گراد برای این گیاهان مناسب است.دمای بیش از ۲۷ درجه ی سانتی گراد،باعث زرد شدن برگ‌های پایینی می شود.این گیاه می تواند در دمای ۵- درجه ی سانتی گراد زنده بماند.برای تولید گل با کیفیت و کمیت بالا،شرایط روز کوتاه و شب‌های خنک مناسب است.روز بلند ممکن است باعث نمو بهتر گل شود ولی باعث کاهش کیفیت می شود.همچنین روز بلند و دماهای بالا منجر به تشکیل ریشه ژوخه ای،پیری گیاه و خواب ریشه ی ژوخه‌ای می شود.
گلدهی:
شاخساره‌ها از جوانه‌های رویشی که روی ریشه ی ژوخه‌ای قرار دارند در زمستان‌های خنک و مرطوب حاصل می شوند.هر شاخساره دارای سیستم ریشه‌ای جداگانه است.در شاخساره‌های با ریشه‌های ژوخه‌ای متوسط تا بزرگ،گل آغازی پس از ۶۰ روز انجام می شود.ولی در دان نهال‌ها به ۱۲۰ روز زمان نیاز است.در ریشه‌های ژوخه‌ای پیش از گلدهی،۵ یا بیش از ۵ برگ تشکیل می شود ولی در دان نهال‌ها ۸ تا ۱۵ برگ باید پیش از گلدهی تشکیل شود.به طور معمول،ریشه‌های ژوخه‌ای بزرگتر شاخه گل بیشتری می دهند.در فضای آزاد در اوایل تابستان گل می دهد ولی در گلخانه می توان در زمستان و بهار از گلهای آن استفاده کرد.با گرم شدن هوا در تابستان برگ‌ها زرد شده و گیاه وارد خفتگی می شود.
افزایش:
آلاله با بذر و تقسیم پنجه(ریشه) قابل افزایش است،ولی معمول‌ترین روش تکثیر آن،استفاده ار بذر است.
بذر:
بذر آلاله در ماه‌های تیر و مرداد در محل اصلی کشت می شود.در طول زمستان برای جلوگیری از سرما زدگی گیاهان جوان،بستر کاشت به وسیله ی خاکپوش پوشیده می شوند.در این حالت،گیاهان در بهار گل می دهند ولی بهترین گلدهی آنها در سال بعد خواهد بود.در صورتی که سرمای زمستان گیاهان را از بین ببرد می توان در بهار دوباره بذرکاری کرد.گیاهان حاصل رشد کرده و ریشه ی ژوخه‌ای تشکیل می دهند.در تابستان،با گرم شدن هوا برگ‌ها زرد شده و خشم می شود.در این زمان آبیاری قطع می شود تا دوره ی خفتگی ریشه یِ ژوخه‌ای سپری شود.در پاییز،دوباره ریشه‌های ژوخه‌ای را آبیاری می کنند تا سبز شود.پس از ظهور برگ‌ها می توان آنها را به محل مورد نظر منتقل کرد.با ادامه ی آبیاری و مراقبت از گیاه در بهار یا تابستان سال بعد گلها ظاهر می شود.
تقسیم ریشه:
گیاهان چند ساله آلاله از طریق تقسیم ریشه افزایش می یابند.در مناطقی که زمستان سرد است،در بهار و در مناطق گرمسیری و نقاطی که زمستان ملایم دارند در پاییز این عمل انجام میشود.لازم به ذکر است که ریشه‌های استفاده شده قبلاً باید در شن خشک دوره ی خفتگی خود را سپری کرده باشند.با این روش گیاهان پس از ۴ تا ۶ ماه گل می دهند.
برداشت و نگهداری گیاهان ژوخه ای:
پس از دوره ی گلدهی وقتی بوته‌ها خشک شدند،شاخ و برگ گیاه را قطع کرده،آبیاری را متوقف کرده و ریشه‌ها را در بستر به حال خود رها می کنند.پس از طی دوره ی خفتگی در پاییز دوباره آبیاری می شود تا گیاهان رشد کنند.گاهی پنجه‌ها را از خاک خارج کرده و پس از تمیز کردن،در سایه خشک می کنند.سپس آنها را در شن خشک تا هنگام کشت دوباره نگهداری می کنند.
نیازها:
زمین‌های قوی،سالم،با تهویه ی مناسب و آفتاب گیر را می پسندد.در فصل بهار نیاز آبی آن بالا است و در تابستان با زرد شدن برگ ها،آبیاری کاهش می یابد تا اینکه متوقف شود.به سرمای زیاد حساس است و در زمستان گیاهان جوان باید با خاکپوش پوشانده شوند.دمای شبانه ۱۰-۷ درجه ی سانتی گراد و دمای روزانه حداکثر ۲۰ درجه ی سانتی گراد برای این گیاهان مناسب است.دمای بیش از ۲۷ درجه ی سانتی گراد،باعث زرد شدن برگ‌های پایینی می شود.این گیاه می تواند در دمای ۵- درجه ی سانتی گراد زنده بماند.برای تولید گل با کیفیت و کمیت بالا،شرایط روز کوتاه و شب‌های خنک مناسب است.روز بلند ممکن است باعث نمو بهتر گل شود ولی باعث کاهش کیفیت می شود.همچنین روز بلند و دماهای بالا منجر به تشکیل ریشه ژوخه ای،پیری گیاه و خواب ریشه ی ژوخه‌ای می شود.
گلدهی:
شاخساره‌ها از جوانه‌های رویشی که روی ریشه ی ژوخه‌ای قرار دارند در زمستان‌های خنک و مرطوب حاصل می شوند.هر شاخساره دارای سیستم ریشه‌ای جداگانه است.در شاخساره‌های با ریشه‌های ژوخه‌ای متوسط تا بزرگ،گل آغازی پس از ۶۰ روز انجام می شود.ولی در دان نهال‌ها به ۱۲۰ روز زمان نیاز است.در ریشه‌های ژوخه‌ای پیش از گلدهی،۵ یا بیش از ۵ برگ تشکیل می شود ولی در دان نهال‌ها ۸ تا ۱۵ برگ باید پیش از گلدهی تشکیل شود.به طور معمول،ریشه‌های ژوخه‌ای بزرگتر شاخه گل بیشتری می دهند.در فضای آزاد در اوایل تابستان گل می دهد ولی در گلخانه می توان در زمستان و بهار از گلهای آن استفاده کرد.با گرم شدن هوا در تابستان برگ‌ها زرد شده و گیاه وارد خفتگی می شود.
افزایش:
آلاله با بذر و تقسیم پنجه(ریشه) قابل افزایش است،ولی معمول‌ترین روش تکثیر آن،استفاده ار بذر است.
بذر:
بذر آلاله در ماه‌های تیر و مرداد در محل اصلی کشت می شود.در طول زمستان برای جلوگیری از سرما زدگی گیاهان جوان،بستر کاشت به وسیله ی خاکپوش پوشیده می شوند.در این حالت،گیاهان در بهار گل می دهند ولی بهترین گلدهی آنها در سال بعد خواهد بود.در صورتی که سرمای زمستان گیاهان را از بین ببرد می توان در بهار دوباره بذرکاری کرد.گیاهان حاصل رشد کرده و ریشه ی ژوخه‌ای تشکیل می دهند.در تابستان،با گرم شدن هوا برگ‌ها زرد شده و خشم می شود.در این زمان آبیاری قطع می شود تا دوره ی خفتگی ریشه یِ ژوخه‌ای سپری شود.در پاییز،دوباره ریشه‌های ژوخه‌ای را آبیاری می کنند تا سبز شود.پس از ظهور برگ‌ها می توان آنها را به محل مورد نظر منتقل کرد.با ادامه ی آبیاری و مراقبت از گیاه در بهار یا تابستان سال بعد گلها ظاهر می شود.
تقسیم ریشه:
گیاهان چند ساله آلاله از طریق تقسیم ریشه افزایش می یابند.در مناطقی که زمستان سرد است،در بهار و در مناطق گرمسیری و نقاطی که زمستان ملایم دارند در پاییز این عمل انجام میشود.لازم به ذکر است که ریشه‌های استفاده شده قبلاً باید در شن خشک دوره ی خفتگی خود را سپری کرده باشند.با این روش گیاهان پس از ۴ تا ۶ ماه گل می دهند.
برداشت و نگهداری گیاهان ژوخه ای:
پس از دوره ی گلدهی وقتی بوته‌ها خشک شدند،شاخ و برگ گیاه را قطع کرده،آبیاری را متوقف کرده و ریشه‌ها را در بستر به حال خود رها می کنند.پس از طی دوره ی خفتگی در پاییز دوباره آبیاری می شود تا گیاهان رشد کنند.گاهی پنجه‌ها را از خاک خارج کرده و پس از تمیز کردن،در سایه خشک می کنند.سپس آنها را در شن خشک تا هنگام کشت دوباره نگهداری می کنند.
 |
| مزرعه ای پر از گل آلاله در " کارلسباد" آمریکا |
