کاهش پیاپی ارزش یورو در مقابل دلار آمریکا و روبل روسیه، بالاخره اروپایی‌ها را مجبور ساخت تا از طریق تزریق پول به بازار برای جلوگیری بیش از پیش یورو وارد عمل شوند.
در بازار مبادلات ارزی نرخ برابری یورو در مقابل دلار آمریکا در پایین‌ترین حد خود طی نه سال اخیر قرار گرفته است.
اعمال تدابیر حمایتی بانک مرکزی اروپا از طریق تزریق پول به پیکره اقتصاد حوزه پولی یورو برای سرعت بخشیدن به روند رشد اقتصادی این منطقه، از جمله مهمترین عامل افت ارزش یورو معرفی می شود.
ظاهرا پایین آمدن قیمت نفت برای اروپایی‌ها که چاه‌های نفت عراق، سوریه و لیبی را در اختیار داشته و نفت میفروشند، بسیار دردناک بوده و منجر به یک رسوایی مالی جهانی شده است!
کارشناسان معتقدند این سقوط ادامه خواهد داشت. اما آنچه در این میان قابل توجه است، ناامیدی گسترده در قاره سبز برای جلوگیری از روندی است که آینده منطقه یورو را در هاله‌یی از ابهام قرار داده است.
نظرسنجی روزنامه فایننشال‌تایمز نشان می‌دهد هرگونه تلاش بانک مرکزی اروپا برای اجرای برنامه گسترده تسهیل کمی با هدف احیای منطقه یورو با شکست مواجه خواهد شد.
دلایل سقوط ارزش یورو
به گزارش دویچه‌وله، کارشناسان مالی دلیل اصلی سقوط ارزش یورو را دلایل تکنیکی می‌دانند. به گفته آنها سقوط ارزش یورو به زیر ۱.۲۰ دلار به‌طور خودکار گزینه دستور (ضرر را متوقف کنید) را فعال کرده است. به این معنی که با رسیدن به حداقل نرخ ثبت شده برای یورو، رایانه فروشنده سعی می‌کند زیان ناشی از سقوط ارزش یورو را برای سرمایه‌گذاران محدود کند. اما از آنجا که رایانه‌ها بر پایه روش‌های بسیار مشابه‌یی برنامه‌ریزی شده‌اند، همگی همزمان برای جبران این ضرر وارد عمل می‌شوند و ناخواسته موج بزرگ خرید یا فروش را به‌وجود می‌‌آورند.
ماریو دراگی، رییس بانک مرکزی اروپا درگفت‌وگو با روزنامه اقتصادی «هاندلسبلت» چاپ دوسلفدورف آلمان از آمادگی این نهاد برای ایجاد تغییرات تکنیکی و ایجاد تحول کمیتی و کیفیتی در تدابیر حمایت اقتصادی خبر داده بود. سخنانی که از سوی کارشناسان و بازار به‌عنوان قوی‌ترین چراغ سبز این نهاد برای احتمال آغاز برنامه تسهیل کمی ظرف دو ماه آینده تفسیر شد.
دلیل دیگر سقوط ارزش یورو گمانه‌زنی‌های تازه درباره خروج احتمالی یونان از حوزه مالی یورو است. سایت آلمانی‌زبان اشپیگل با استناد به اطلاعات خود نوشته بود، دولت آلمان آماده است تا درصورت لزوم یونان را از حوزه مالی یورو خارج کند. بر پایه اطلاعات اشپیگل آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و ولفگانگ شویبله، وزیر دارایی این کشور معتقدند که پیامدهای اخراج یونان از حوزه مالی قابل جبران است.
ناتوانی بانک مرکزی اروپا و دراگی
گفته می‌شود، هدف اصلی بانک مرکزی مبارزه موثر با نرخ بسیار پایین تورم درحوزه پولی یورو و خطر تورم منفی است. با این حال بیشتر کارشناسانی که در نظرسنجی فایننشال تایمز شرکت کرده‌اند، گفته‌اند که حتی با اجرایی شدن برنامه تسهیل کمی رشد اقتصادی و تورم در این منطقه همچنان ضعیف خواهند ماند.
دو موسسه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری گلدمان ساکس و مورگان استانلی چند ماه قبل پیش‌بینی کرده بودند که ارزش برابری یورو در سال ۲۰۱۵ به ۱.۱۵ دلار خواهد رسید و پس از آن حتی برابر با یک دلار خواهد شد. چنین وضعیتی آخرین بار در سال ۲۰۰۲ مشاهده شد. اکنون فایننشال تایمز نیز گزارش داده که اغلب اقتصاددان‌های منطقه یورو نیز از کنترل شرایط امروز توسط بانک مرکزی اروپا ناامیدند. نظرسنجی این روزنامه از ۳۲ اقتصاددان منطقه یورو انجام شده است؛ کسانی که اغلب در بخش مالی فعال هستند. در این نظرسنجی ۲۶ نفر پیش‌بینی کرده‌اند که بانک مرکزی اروپا خرید اوراق قرضه دولتی را سال جاری (۲۰۱۵) آغاز خواهد کرد. پنج نفر اعلام کرده‌اند که این اتفاق نخواهد افتاد و یک نفر هم به این پرسش پاسخ نداده است.
داریو پرکینز، کارشناس اقتصادی می‌گوید: برنامه تسهیل کمی شاید بتواند تغییراتی کوچکی ایجاد کند اما تغییر جدی در بازی ایجاد نخواهد کرد.» پاتریک آرتوس، اقتصاددان پیشکسوت بانک ناتیکسیس نیز پیش‌بینی کرده که بانک مرکزی اروپا برای جلوگیری از ایجاد تورم منفی و حمایت از رشد اقتصادی و تقاضا مجبور است در ۲۰۱۵ هم سیاست گشایش پولی تهاجمی‌تر را به اجرا گذارد و درخصوص اجرای چنین سیاستی تحت فشار است. به گزارش فایننشال تایمز کاهش ۱۲درصدی ارزش یورو در برابر دلار و نگرانی درباره کاهش تورم باعث هراس از وقوع یک بحران مالی دیگر شده و سیاستمداران حوزه یورو را تحت فشار گذاشته تا با نادیده گرفتن مخالفت قدرت‌هایی چون آلمان، دست به خرید اوراق قرضه بزنند.
رشد بدون تورم
تمام عواملی که می‌تواند به احیای اقتصادی منطقه یورو کمک کند در داخل مرزهای قاره سبز نیست. پاتریک آرتوس، اقتصاددان پیشکسوت بانک ناتیکسیس می‌گوید میزان پول در گردش در منطقه یورو به عوامل مختلفی ازجمله اینکه آیا بانک مرکزی اروپا به سیاست‌های مشوق پولی خود ادامه خواهد داد یا خیر در معنای گسترده‌تر به این بستگی دارد که بانک مرکزی امریکا چه سیاست پولی را در پیش خواهد گرفت. چون بانک مرکزی امریکا به‌تازگی اجرای سیاست پولی خود را متوقف کرده و نرخ بهره بانکی را افزایش داده است. این امر خود به خود باعث افزایش نرخ برابری دلار با دیگر ارزهای معتبر جهان خواهد شد.
به‌طور کلی می‌توان گفت اگر قیمت نفت در همین حد پایین باقی بماند، ارزش یورو کاهش یابد، نرخ بهره بانکی نیز به‌شدت کاهش یابد همچنین اوضاع اقتصادی برخی دیگر از کشورهای آن مانند اسپانیا روند بهبود را طی کنند سال ۲۰۱۵ سال فاجعه‌آمیزی برای منطقه یورو نخواهد بود.
پاتریک آرتوس می‌گوید، انتظار می‌رود رشد اقتصادی این حوزه پولی بیشتر از سالی که گذشت باشد. اما همانطور که بانک مرکزی اروپا در دسامبر ۲۰۱۴ هشدار داده بود میزان پول در گردش منطقه یورو یا نقدینگی موجود در منطقه ممکن است امسال به‌شدت کاهش یابد و در نتیجه به‌طور کلی تورم در این منطقه منفی شود. در نتیجه احتمالا ما در سال ۲۰۱۵ در منطقه یورو کاهش میزان پول در گردش یا تورم منفی را خواهیم داشت. چون تورم منفی حالتی است که قیمت آنچنان پایین می‌آید که نرخ بهره نیز به تبع آن به‌شدت پایین آید اما نرخ بهره آنچنان در بانک مرکزی اروپا کاهش یافته که دیگر جایی برای کاهش وجود ندارد. بنابراین اسم این حالت تورم منفی نیست بلکه کاهش شدید رشد اقتصادی بدون هیچ‌گونه تورمی است.
منبع: روزنامه تعادل