اقاقیا (در پارسی به آن درخت ازا هم گفته میشود) درخت صمغ ، در بلوچستان می‌روید ولی معروفترین صمغ اقاقیا مربوط به سنگال است، و سودان مهمترین ناحیهٔ صادرکنندهٔ صمغ اقاقیا است. درشاخه‌های این گیاه بر اثر گزش حشره‌ها، و یا دراثر وزش باد و برخورد ساقه هابا یکدیگر ایجاد خراش شده ماده‌ای به خارج تراوش می‌گردد که به نام صمغ اقاقیا یا صمغ عربی موسوم است. نوع مرغوب صمغ اقاقیا بصورت قطره‌های کوچک مدور یا زاویه دار به رنگ سفید تا مایل به زرد است. ولی نوعی از آن که به رنگ قهوه‌ای یاقرمز روشن می‌باشد در تجارت مورد پسند نیست.
صمغ اقاقیا حاوی قندهای طبیعی از نوع رامنوز، آرابینوز و گالاکتوز است. همچنین حاوی اسید گلوکورونیک و۴ متوکسی گلوکورونیک می‌باشد. درصمغ کلسیم، منیزیم، پتاسیم، سدیم نسبتاً زیاد است. صمغ درآب و گلیسیرین حل میشود ولی در الکل نامحلول است.
کاربرد درمانی:
بصورت قرص مکیدنی برای درمان ورم دهان، حلق و تسکین سرفه مفید است. صبح و ظهرو شب هر دفعه یک حب یا قرص در دهان قرار داده می‌مکند و یا ۲۰ گرم صمغ را در ۱۰۰ گرم آب جوشانیده دهان شویه یا غرغره می‌نمایند. همین محلول را ممکن است برای درمان اسهال خونی (دیسانتری) تناول نمایند و درمورد سوختگی‌ها و زخم نوک پستان، آماس‌های پوستی و جذام گره‌ای (Nodular leprosy) روزی چند مرتبه در محل بمالند.
ازصمغ اقاقیا برای آرایش موی سر، برای تهیهٔ قرصها، چسب‌ها، قطره و پودرها استفاده میشود و به مقدار بسیار کم در تهیهٔ غذا و شیرینی مصرف دارد.
صمغ اقاقیا را درآب گرم حل نموده یک ژله تهیه می‌نمایند و ازاین ژله برای درمان بیماری‌های فوق روزی ۱ تا ۴ قاشق چایخوری تناول می‌کنند. ممکن است این ژله را با شربت‌های دیگر مخلوط نموده و صبح وظهر و شب هردفعه ۱ تا ۴ قاشق چایخوری تناول نمایند.
