مسجد شاه اصفهان
- مسجد شاه اصفهان،
یکی دیگر از شاهکار‌های دانشمند ارجمند ایران شیخ بهائی، ساخت مسجد شاه و ساعت آفتاب یا صفحه آفتابی و یا ساعت ظلی در مغرب این مسجد است، ساعتی که احتیاج به کوک کردن نداشت و شاخصی بود برای تعیین اوقات شبانه روز از روی سایه آفتاب.
تا پیش از این در هیچ کجای دنیا ساعتی به شکل کنونی ساخته نشده بود و این اولین ساعتی است که در دنیا ساخته شده و از روی آن اروپایی‌ها ساعت‌های کنونی را ساخته اند و البته به نام خود ثبت کرده اند.
(مدرّس تبریزی ، ج ۳، ص ۳۰۵؛ امین ، ج ۹، ص ۲۴۰؛ نعمه ، ص ۵۵ـ۵۶؛ بهاءالدین عاملی ، کلیات ، مقدمة نفیسی ، ص ۵۱؛ هنرفر، ص ۴۵۵؛ رفیعی مهرآبادی ، ص ۴۶۷، ۴۷۱؛ همایی ، ج ۱، ص ۱۷)
به همین مناسبت و مناسبت‌ها و حقایق دیگری که از ما ربوده شده و ما هیچ گاه به آن پی نخواهیم برد، اروپایی‌ها از شرم و یا هر مطلب دیگری به پاس خدمات عظیم دانشمند ایران، شیخ بهائی به علم ستاره‌‌شناسی، یونسکو سال ۲۰۰۹ را به نام او سال «نجوم و شیخ بهایی» نامگذاری کرد.
مسجد شاه که به مسجد جامع عباسی نیز شهرت دارد یکی از مساجد میدان نقش جهان اصفهان است که از عجایب مهندسی به‌شمارمی‌رود. این بنا شاهکاری جاویدان از معماری، کاشی‌کاری و نجاری در حدود ۶۰۰ سال پیش است. مسجد شاه در اصفهان، جنوب میدان نقش جهان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
طرّاحی گنبد مسجدشاه اصفهان که صدا را هفت مرتبه منعکس می کند، از عجایب هنر و معماری ایرانی است که نظیرش در هیچ کجای دنیا هنوز ساخته نشده است. ( از روی همین تکنولوژی در غرب بلندگو و اکو ساخته شد)،
تمام مسجد دارای تناسبی شاهانه بوده و بر شالوده‌ای وسیع بنا گردیده است. قوس نیم گنبد سردر خارجی در میدان ۲۷ متر بلندی دارد و بلندی مناره‌ها در حدود ۳۳ متر است. مناره‌های بالای شبستان از آن هم بلند تر است، در حالی که گنبد روی آن بلندتر از همه قرار واقع گردیده است. جلوخان، که خود تقریباً ساختمانی است، حالتی دعوت کننده دارد که جمعیّت بیرو ن را به پناه، امنیّت و تجدید قوا در مسجد فرا می خواند.
نمای حیاط به دالان‌ها، طاقچه‌ها، توده‌های مقرنسهای روشن و نوارهای درازی از کتیبه‌های سفید درخشان آراسته است و سراسر آن از کاشی‌های هفت رنگ الوان پوشیده شده که مایه‌های آبی بر بالای پوشش زیرین مرمر با مایه‌های طلایی مستولی است.
دوقابی که در دو طرف مدخل واقع شده طرح سجاده را دارد که نمازگزار بر آن نماز می خواند. در فاصله‌ای بیشتر حجم جالب توجه این نما، که گاه بر اثر رنگ آبی درخشانش حالتی تقریباً اثیری پیدا می‌کند، کاملاً بر میدان مسلط است و در تضاد با کاخ برازنده شاهی، برتری خیره‌کننده دین را بر قدرت دنیوی و اهمیت اساسی دین را در زندگی شهر نشان می‌دهد.
جلوخان رو به شمال است، همچنانکه ضرورت میدان بوده، ولی از آنجا که محراب می باید رو به قبله باشد (یعنی شمال شرقی به جنوب غربی) برای جلوگیری از قناس شدن سلیقه و دقت زیادی لازم بود. این مشکل با موفقیت حل شده. شخص از جلوخان وارد دهلیزی عالی می‌شود که از ویژگیهای بناهای تاریخی ایران از زمانها قدیم بوده است. این دهلیز مدور است و از این رو هیچ جهتی ندارد و می‌تواند مانند پاشنه‌ای باشد که محور بنا بر روی آن بچرخد. دهلیز رو به طاق بلند ایوان شمالی باز می‌شود و از عمق تاریک آن انسان ناگهانم حیاط روشن از آفتاب را می‌بیند. در آن سوی حیاط سر در وسیع شبستان قرار دارد، دروازه‌ای به جهان دیگری از شکوه و قدرت متمرکز.
اگر شکوه رنگ و عظمت صحنه سر در و گنبد قبلاً خیره کننده بود، تکرار خیره کننده بود، تکرار خوش آهنگ عناصر ساختمانی، طاقنماهای متقارن، ایوانهای متعادل، آرامش حوض بزرگ وضو و اثر یکدست کننده رنگی فراگیر که بر همه جا گسترده، گنبد حالتی برازنده و گیرا و اندکی پیازی شکل، بر ساقه بلندی قرار گرفته، ساده و دارای طرحی بسیار روشن و گویاست، بی آنکه هیچگونه پشتبند یا حمال داشته باشد.
میدان نقش جهان
- میدان نقش جهان که الگوی ساخت پایتخت‌های اروپایی شد،
این میدان که هم اکنون در فهرست آثار جهانی نیز به ثبت رسیده نیز خود دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که باید به این موضوع توجه داشت چرا که هنوز پس از گذشت ۶۰۰ سال از عظمت و جلایی خاص برخوردار است که وقتی پا به این میدان می‌گذاری از لحاظ نوع معماری و مهندسی این بنا احساس غرور می‌کنی چرا که خود گواهی دهنده عظمت دید و مهندسی ایرانیان است.
در چهارسوی میدان نقش جهان، چهار ساختار اساسی احداث شده است که "کاخ عالی قاپو"دولتخانه و جایگاه حکمرانی امپراطور، "بازار قیصریه" به عنوان جایگاه تمرکز اقتصاد و مکانی که مردم از آن امرار معاش می‌کردند، "مسجد شیخ لطف الله" به عنوان جایگاه مذهبی حکومتی (شیعه) و" مسجد جامع عباسی" که جایگاه تبلور قدرت اجتماعی و مردمی از بناهای شاخصی به شمار می‌روند که در چهار سوی این میدان تاریخی قرار گرفته است.
ارگ شیخ بهایی
- ارگ شیخ بهایی در شهرستان نجف آباد واقع است. این ارگ از ۶ برج کبوتر خانه تشکیل شده‌است. این برج‌ها جز آثار نادر کشور می‌باشد و همانند این برج‌ها را تنها در شهر تبریز می‌توان دید و این به علت تعداد برج‌های آن می‌باشد، خوشبختانه این اثر با همت شهرداری و تنی چند از میراث دوستان شهرمان مورد عنایت قرار گرفته‌است و طرح‌های جالبی برای احیاء این برج‌ها در دست اجرا می‌باشد. اولین طرح گردشگری نجف آباد معروف به هفت برج و به نام طرح گردشگری ارگ شیخ بهایی به همت شهرداری نجف آباد باز سازی شده‌است.
ارگ شیخ بهایی در حصار باغی به مساحت ۳۰۰۰ مترمربع با اعتبار اولیه هفتاد میلیون تومان و با هزینه‌ای بالغ بر ۳۰۰میلیون تومان پس از دو سال تلاش شهرداری جهت ثبت آن در آثار ملی کشور، تکمیل و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. مجموعه ارگ شیخ بهایی که در ضلع جنوب شرقی نجف آباد در محله جوی خارون و در شهر بهارستان واقع شده، از جمله آثار تاریخی شهر است که مرمت، بازسازی و افتتاح آن به همت مسئولان شهر صورت گرفت. مجموعه فرهنگی تفریحی ارگ شیخ بهایی به عنوان مجموعه‌ای بی نظیر از برج و بارو با هفت برج منفرد از هم، با ارتفاع حدود ۱۴متر است که با دیواری کاهگلی با ارتفاع ۴ متر بهم وصل شده‌اند. تقسیم بندی برج‌ها در زوایا و اضلاع دیوارها و نیز سر در ورودی این مجموعه منظره زیبایی را بوجود آورده که بوسیله هشتی و اتاق‌هایی در بالا، پایین و زیرزمین، ورودی به ارگ را ممکن می‌سازد. ارگ شیخ بهایی یا همان «هفت برج خارون» در گذشته به منظور فراهم کردن کودهای حیوانی (پرندگان) احداث شده و به جهت مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گرفت که در سال‌های اخیر رو به نابودی و تخریب بود. خوشبختانه شهرداری نجف آباد در اقدامی فرهنگ دوستانه که نشان از علاقه به حفظ آثار و ابنیه باستانی و نیز ثبت و ضبط میراث فرهنگی شهرستان دارد، طی دو سال اخیر و به رغم مشکلات فراوان مالی اقدام به بازسازی، تعمیر، مرمت، ثبت ملی این اثر و نهایت هم بهره‌برداری از این مجموعه تاریخی کرد. مجموعه فرهنگی و تاریخی ارگ شیخ بهایی شامل فضای سبز، آبنما، چایخانه سنتی و محوطه‌ای چشمگیر با کاربری فرهنگی تفریحی است.
این ارگ در سال ۱۳۸۲ به همت شورای اسلامی شهر و شهرداری نجف آباد بازسازی و مرمت شد و به عنوان نخستین مجموعهٔ گردشگری غرب استان اصفهان در سال ۱۳۸۴ به بهره‌برداری رسید
دانش و هنر دو گوهر گرانبها هستند كه با هم پیوند نزدیك دارند و شیخ بهاءالدین، دانش و هنر را به خدمت آرمان‌های مدنی گرفت و به راستی كه نمونه شاخصی از هنر متعهد بود.
ادامه دارد....
شیخ بهائی بنیان گذار انقلاب صنعتی اروپا ۱