بوجود آمدن کشوری به نام ترکیه با جدا سازی قسمت گسترده‌ای از غرب کشور ایران، با طراحی انگلیس و فرانسه پس از جنگ جهانی اول و بعنوان پاداش به ترکها که در این جنگ به کمک این دو کشور آمده بودند، همچنین برای بوجود آوردن شکاف بین امپراتوری ایران که از یک طرف به مرز‌های چین و از طرف دیگر تا مرز‌های آلمان کشیده میشد و جلوگیری از اتحاد آلمان، ایران و ایتالیا که در جنگ جهانی اول و دوم تلاش برای زنده ساختن امپراتوری بزرگ ایرانی داشتند، بوجود آمد و توسط نوکر و عامل انگلیس و فرانسه، شخصی به نام کمال مصطفی ملقب به آتاترک (پدر ترک) بر پایه ناسیونالیسم شدید و تهاجمی ترکی مبحث گسترده‌ای است که بارها در کتب تاریخی مورد بحث قرار گرفته است و موضوع این مقاله نیست اما نکته‌ای که در این گفتار مورد بحث است چگونگی تفکرات و ایده‌های اتاترک و جامه عمل پوشاندن آنها در قضیه بوجود آوردن کشوری جعلی بنام ترکیه است و بطور ویژه در مورد جنگ و سرنوشت ازمیر مورد بررسی قرار گرفته است.
توضیح اینکه ازمیر واقع در ساحل دریای اژه بعنوان سومین شهر بزرگ کردستان اشغالی مانند بقیه شهرهای کردستان اشغالی پیشینه‌ای ایرانی دارد که در درازای هزاران سال جز امپراتوری ایران محسوب شده و این مالکیت تا جنگ جهانی اول ادامه داشت. در این زمان شهر حدود ۳۰۰,۰۰۰ هزار تن جمعیت داشت که حدود نیمی از آنها زرتشتی و بقیه شامل ارمنیها و یهودیها و بقیه اقلیتها بودند.
اما در جنگ جهانی اول کشور ایران بخاطر ضعف مفرط زمامداران قاجار دیگر بعنوان یک امپراتوری جهان شمول شناخته نمی‌شد، و همزمان در اتحاد با دول محور شامل آلمان و اتریش از متفقین در جنگ جهانی اول شکست خورده و کلیه متصرفات اروپاییش را از دست داده بود و حتی دول انگلیس و فرانسه و امریکا وارد خاک امروزی کردستان اشغالی شده و بعد از آنها ایتالیا تا قلب آناتولی را تصرف کردند و شهر زیبای ازمیر ملقب به عروس اژه به نوبت در دست این دول چرخید تا اینکه در نهایت در سال ۱۹۱۹ تحت تصرف یونان قرار گرفت.
استدلال کشور یونان این بود که این شهر دارای اکثریت یونانی است و باید تحت حاکمیت یونان باشد. یونانیان تا آناتولیا پیشروی کردند ولی از میان ترکی بنام مصطفی کمال که بعدها نام خود را آتاترک گذاشت ، با کمک انگلیس و فرانسه برخاست و با کشتار ساکنان زرتشتی و ایرانی این سرزمین، آنرا از چنگ یونانیها خارج نمود و کشور جعلی ترکیه را بنا نهاد. سپس ارتشی از وحشی‌ها و بربر‌های بیابانی ترک تشکیل داد و به نبرد با ارتش ایران که در جنگ جهانی اول بطور کلی از هم پاچیده شده بود پرداخت و آنها را تا ارمنستان امروزی عقب راند و در ماه سپتامبر سال ۱۹۲۲ شهر ازمیر را در محاصره گرفت و سربازان ارتش یونان را که این شهر را در اشغال داشتند از شهر بیرون نمود و آنجا را نیز اشغال کرد.
در این زمان این شهر در اوج زیبایی و شهرت بود و بسان یک نگین زیبا در ساحل دریای اژه میدرخشید .این شهر همانطور که پیش از این گفته شد یک شهر ایرانی بود و دارای اکثریت زرتشتی ایرانی و کرد و اقلیت یهودی و ارمنی بود . ارتش ترکا تحت لوای اتاترک پس از تصرف ازمیر آنرا شهری متعلق به کشور ترکیه نامیده و با طراحی انگلیس و تاریخ جعلی که فرانسوی‌ها نوشتند دست به پاک سازی قومی زده و مردمی که در این منطقه میزیستند و شامل کردها و یونانیها و ارمنیها و یهودیان و آشوریها و گرجیها و ... بودند ، را کشتار و آواره نمود. و بدین ترتیب نشان داد که این کشور را تنها از آن ترکها میداند و از اینرو برای دیگر اقوام ساکن این کشور هیچ حقی قائل نبود برای همین پس از تصرف ازمیر ۱۵ روز مهلت برای ترک ازمیر توسط ایرانیها که اکثرا کرد بودند و دیگر اقلیتها مانند و ارمنیهای بومی شهر که جد اندر جد در این شهر زیسته بودند تعیین کرد .
اما جنایت هولناک هنگامی شکل گرفت که سربازان ترک بعد از تصرف این شهر آنرا به آتش کشیدند یعنی شهری که در تصرف خودشان بود .
آتش سوزی از بعد از ظهر سیزدهم سپتامبر یعنی چهار روز پس از تصرف شهر توسط ترکها آغاز گشت. آتش از قسمت ارمنی نشین شهر که مجاور لنگرگاه شهر بود شروع شد و هیچ تلاشی توسط اولیا شهر که اکنون همگی ترک بودند برای خاموشی آتش صورت نگرفت .شاهدین زیادی هستند که در خاطراتشان مستقیما سربازان ترک را مسئول آغاز آتش سوزی شهر دانسته اند. یکی از این افراد خانم مینی میلز بود که رئیس کالج دخترانه آمریکاییها در ازمیر بود و گیلز میلتون به نقل از او در کتابش تحت عنوان "ازمیر بهشت گمشده " نوشته است:
بعد از ناهار به چشم خود دیدم که یک افسر ترک با یک دبه نفت یا بنزین وارد خانه‌ای شد و چند دقیقه بعد خانه در آتش میسوخت.
تصویر لنگرگاه ازمیر در حال سوختن
دیگر معلمان کالج و دانش آموزان هم شهادت داده اند که افراد دیگری از ارتش ترکیه را دیده اند که همین عمل را با خانه‌های دیگر انجام دادند و قسمت ارمنی نشین شهر نزدیک اسکله را به آتش کشیدند .
شاهدان بسیاری مانند مونسر جوبرت رییس بانک ازمیر و کلیفین دیویس مسئول صلیب سرخ و چند مامور آتشنشانی شهادت داده اند که وقتی از سربازان و افسران بربر ترک علت به آتش کشیدن شهر را میپرسیدند آنها ادعا میکردند تنها از مافوق خود اطاعت میکنند و دستورات آنها را به اجرا گذاشته اند. ستوان انگلیسی اس مریل اذعان داشته که ارتش ترکیه تعمدا قصد زنده زنده سوزاندن ایرانیان را داشته است به گفته او بنا به ضرب العجل ترکها مبنی بر ترک ازمیر توسط ایرانیان و ارمنیها و یهودیان اعم از مرد زن و کودک و پیرکه در اسکله‌ها جمع شده بودند تا توسط کشتیهایی که از طرف دولت آلمان قرار بود فرستاده شوند ازمیر را ترک کنند به چنگال آتش افتادند و سربازان ترک با محاصره لنگرگاه شهر اجازه فرار به آنها نمیدادند و بنا به آمار بین ۱۰ هزار تا ۱۰۰ هزار تن ایرانی را ترکها زنده زنده در آتش سوزاندند. (امریکای‌ها میگویند در طول جنگ جهانی اول ۱۱ میلیون ایرانی توسط انگلیس و فرانسه با کمک بربر‌های ترک کشتار شده‌اند و این بزرگترین هولاکاس و کشتار تاریخ محسوب میشود)
تصویر رانده شدگان بومی ایرانی شهر ازمیر که در لنگرگاه جمع شده بودند که از شهر خارج شوند پیش ازآنکه در چنگال آتش زنده زنده کباب شوند
بنا به گفته سربازان فرانسوی که در ناوهای خود شاهد سوختن شهر بودند این اتفاق یک کابوس به تمام معنا بود اولین کشتی آلمانی دو روز بعد از این حادثه رسید و باقیمانده ایرانیهاهای مسیحی را به مرور خارج کردند.
تصویرایرانیان قربانی توسط آتشسوزی ازمیر
پس از آتش سوزی کمال پاشا اتاترک نطقی غرا در شهر ازمیر بیان کرد:
درست است که شهر سوخته است ولی دوباره میسازیمش البته اینبار ترکها این شهر را خواهند ساخت و این کشور دیگر نیازی به غیر ترکها نخواهد داشت.
تصویر شهر ازمیر پس از آتش سوزی بزرگ
البته بعدها که خبر این جنایت بزرگ که توسط مورخین بزرگترین هالوکاست ایرانیها لقب گرفته بود در اطراف واکناف جهان طنین انداز شد و اعتراض جهانیان را برانگیخت جنایت کاران ترک مانند دیگر کشتارها و نسلکشی‌ها و قتلعام ها آنرا منکر شد و آتش سوزی را به گردن یونانیان انداخت اما کار از کار گذشته بود و اسناد و گفته‌های شاهدین در سرار جهان پخش شده بود و داغ این جنایت هولناک تا ابد بر پیشانی مصطفی کمال ملقب به آتاترک پدر و معمار ترکیه جعلی باقی ماند.