دی ۰۷، ۱۳۹۱

اشغال افغانستان در ۳۳ سال پیش


مارشال «نیکولای اوگارکوف» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح شوروی ۲۴ دسامبر سال ۱۹۷۹ فرمانی صادر کرد که بنا بر آن ۲۵ دسامبر نیروهای شوروی بایستی از مرز افغانی عبور کنند.از همان روز شمارش روزهای حضور نظامی شوروی در افغانستان شروع شد .«پتر گنچاروف» تفسیرگر رادیو «صدای روسیه» که شاهد عینی چگونگی روند آن تصمیم گیری بود چنین می‌نویسد.


در غرب و برخی کشورهای شرقی عادت دارند از این دیدگاه پیروی کنند که شوروی با درک اهمیت بالای ژئوپولیتیک افغانستان همواره در آرزوی آشغال آن بود.اما آیا واقعاً هم اینطور بود؟

برای اولین بار در دسامبر سال ۱۹۷۸ در جریان بازدید «نور محمد ترکی» و «امین» از مسکو در باره ورود یگان‌ها صحبت شده بود.آن زمان «لئونید برژنف» هر نوع امکان ورود نیروهای شوروی به افغانستان را رد کرد.در مارس سال ۱۹۷۹ هنگامی که در هرات یک لشگر طرف شورشیان را گرفته بود این مساله دوباره مطرح گردید.لیکن برژنف باز هم با قاطعیت ایده ورود را رد کرد.موقع تحولی در سپتامبر همان سال پس از روی کار آمدن حفیظ الله امین فرا رسیده بود.اما دیدگاه ستاد کل شوروی منفی بود.هر چند «اوگارکوف» رئیس ستاد کل و «سرگئی اخرومییف» معاون وی از اهمیت بسیار بالای راهبردی افغانستان آگاه بودند آن‌ها با ورود یگان‌ها به آنجا مخالفت ورزیدند.آنها از چه دلایلی پیروی کرده بودند؟

به گفته ژنرال «لف گوریلوف» رئیس گروه مشاوران نظامی شوروی در افغانستان که برای شرکت در کار کمیسیون ویژه افغانستان چند بار به مسکو رفته بود دلایلی در مخالفت با ورود یگان‌های شوروی به افغانستان عبارت از این نکات بودند.اول : ظاهر شدن یگان‌های شوروی در افغانستان گسترش اختلاف مدنی را تحریک خواهد کرد.دوم : ارتش ملی افغانستان قادر نبود به تنهایی بجنگد.ژنرال روسی گفت:

"ده لشگر، ۶۰۰ دستگاه تانک،۳۵۰ فروند جنگنده ،بیش از ۳۰۰ هزار نفر پرسنل و نیروی مرزبانی در حال تشکیل .به این خاطر ارتش افغانی توان کنترل موقعیت را داشته بود.من حالا هم بر این عقیده هستم".

یک عامل دیگر نیز وجود دارد که ستاد کل ضمن امتناع ورزیدن از ورود به آن اشاره کرده بود : ظاهر شدن یگان‌های شوروی در افغانستان ناگزیر منجر به استقرار آن‌ها در مواضع مقدم درگیری و وارد شدن به نبرد خواهد شد. در‌واقع همین جریان صورت پذیرفته بود.پس چرا تصمیم ورود یگان‌ها اتخاذ شده بود؟ عقیده ژنرال «لئونید ایواشف» رئیس آکادمی مطالعه مسایل ژئوپولیتک در این باره چنین است:

"وزیر دفاع «دمیتری اوستینوف» و رئیس ستاد کل «نیکولای اوگارکوف» هر کدام ، دو پرونده داشتند – یکی آبی و شامل دلایل علیه ورود یگان‌ها و دیگری – سرخ دارای دلایلی به نفع ورود یگان‌های شوروی به افغانستان .جمع دلایل نزدیک به تعادل بود. در این مورد مواضع اعضای دفتر سیاسی و کمیسیون مربوطه کمیته مرکزی حزب کمونیست و محافل دفاعی – انتظامی شوروی متفاوت بودند و اما دلایل به نفع ورود یگان‌ها وزین تر از آب در آمدند".

تا آخر ۱۹۷۹ عملیات جنگی از ۲۶ ولایت افغاتستان در ۱۸ ولایت جریان داشت.در مسکو به این نتیجه رسیدند که اگر حالا نیروی مسلح را وارد آنجا نکنیم موقعیت در این کشور دوست ناگزیر به فاجعه تبدیل می شود.وقتی شوروی‌ها خاک افغانستان را ترک کردند همین حادثه به وقوع پیوست.

منبع: صدای روسیه