علم سه مرحله دارد:
- انسان در مرحله اول معلوماتش در نظرش جلوه می کند و مغرور می شود
- در مرحله دوم معلومات خود را در برابر دستگاه عظيم آفرينش كوچك می بيند متواضع می شود.
- در مرحله سوم می فهمد که علم او نارساتر از آن است که بتواند جهان را اندازه بگیرد. این دیگر مرحله بهت و حیرت است.
مولوی در دیوان شمس می گوید: حاصل عمرم سه سخن بيش نيست:
خام بدم، پخته شدم، سوختم
و پدر علم بشریت، دانشمند علیقدر ایران، ابو علی سینا میفرماید: برسد دانش من بدانجا که بدانم هنوز نادانم
و عطّار میفرماید:
جملگی در حکم سه پروانه ایم
در جهانِ عاشقان افسانه ایم
اولی خود را به شمع نزدیک کرد
گفت: حال من یافتم معنای عشق
دومی نزدیک شعله بال زد
گفت: حال من سوختم در سوز عشق
سومی خود داخل آتش فکند
آری آری این بود معنای عشق