The Divine Comedy by Dante Alighieri
کمدی الهی نام کتاب دانته، نویسنده ایتالیایی است و یکی از آثار کلاسیک ایتالیا بشمار میرود. این اثر جز آثار بزرگ دنیا نیز قرار دارد. گفته میشود، دانته کتاب کمدی الهی را از روی کتاب سیر عباد سنائی دانشمند ایران الهام گرفته و آنرا برشته تخریر درآورده است. داستان کمدی الهی از خود شناسی دانته شروع شده و سه مرحله تزکیه نفس او بشکل سفر در دوزخ، برزخ و بهشت در کتاب شرح داده شده و در پایان در بارگاه الهی خاتمه میابد. این کتاب برای مردم معتقد به کلیسا نوشته شده و از روی نوشتار نویسندگان ایرانی که صد‌ها سال پیش از دانته، میزیستند و سه مرحله سفر به دوزخ، برزخ و بهشت را نوشته ا‌ند، اقتباس گشته است.
کتاب به ۳ قسمت- جهنم برزخ و بهشت- تقسیم میشود.
دوزخ دانته در مرکز زمین قرار دارد ، که خود به ۹ طبقه تقسیم میشود. از نظر دانته، کوهی در بیت مقدس، که عیسی در آن به صلیب کشیده شده ، بلندترین نقطه زمین است که قرینهٔ آن در سوئ دیگر کرهٔ زمین قرار داشته و کوه برزخ نامید میشود. و در شرق روده گنگ و در غرب شهری در اسپانیا به نام سویلا قرار دارد. که در مجموع اینها در راس ۴ محور زمین قرار دارند، یعنی اگر یک علامت + در روی زمین بکشیم در بالا بیت مقدس، در پأیین کوه برزخ قرار می‌گیرد و در دو طرف دیگر جایگاه ها. کوه برزخ که درست مقابل بیت مقدس قرار دارد به بهشت زمینی منتهی میشود.
برزخ دانته تماماً از روی دانش کهکشان شناسی پارسی نوشته شده و در جاهایی هم دانته به سلیقه خود، دانش پارس‌ها را دستکاری کرده است.
این دوزخ و برزخ و بهشت، در حقیقت مراحل مختلفی از تحول روحی بشر، از گناهکاری به پشیمانی و از فراموشی گناه بصفای روحی بشمار میاید.
در این سفر دانته دو راهنما دارد. در دوزخ و تا قسمتی از برزخ راهنمای او «ویرژیل»، شاعر ایتالیاییست که چند قرن پیش از دانته زندگی می‌کرده، و در بهشت راهنمای او بئاتریس است که زنی رویاهای او بوده. بئاتریس زنی معمولی بوده که دانته به او عشق می‌ورزیده ولی او را تنها چند بار ملاقات کرده. بئاتریس خیلی جوان از دنیا رفت و می‌گویند دانته همواره در خیابانهای فلورانس به دنبال او می‌گشته. دانته در این کتاب از مراحل مختلف دوزخ، برزخ و بهشت می‌گذرد و در این مراحل با شخصیتهای مختلف تاریخی برخورد میکند، تا عاقبت در آخرین مرحله بهشت به دیدار خدا میرسد.
این کتاب در آنزمان بسفارش کلیسای کاتولیک نوشته شد، چون در آنزمان میان فرقه‌های مختلف مسیحیت اختلاف بود و پاپ وقت می‌خواست بوسیله این کتاب مذهب کاتولیک را درمیان مردم ترویج کند.
شجاع الدین شفا اولین مترجم فارسی این اثر بزبان فارسی، (چاپ نخست سال ۱۳۳۵. انتشارات امیر کبیر) در مقدمه‌ای مبسوط به بررسی کمدی الهی، زندگی و آثار دانته، نقش و تأثیر کمدی الهی بر ادبیات جهان پس از خود، پرداخته است. کمدی الهی پس از انقلاب دیگر تجدید چاپ نشد، تا سالها نایاب بود و معدود نسخه هایی که از آن در بازار مانده بود به بهایی گزاف بصورت قاچاق فروخته می شد تا اینکه سرانجام در سالهای اخیر این کتاب مجدداً از وزارت ارشاد مجوز نشر گرفت ( فکر میکنم در زمان ریاست جمهوری خاتمی بود که بسیاری از کتابهای که چاپ مجدد آنها ممنوع شده بود، دوباره اجازه تجدید چاپ گرفتند.) اما در آغاز کتاب این توضیح اضافه شد که شجاع الدین شفا، از "معاندین" انقلاب بوده و چاپ این کتاب دلیلی بر توجیه و تأیید شخصیت مترجم نیست.
«کمدی الهی» La Divina Commedia، که بزرگترین اثر دانته ، و بزرگترین شاهکارادبیات ایتالیا، و یکی از آثار ادبی تاریخ جهان بشمار آمده، محصول دوران بیست ساله غربت و دربدری دانته است.
خود دانته این کتاب را فقط کمدی Commedia نامیده بود، و لقب «الهی» (divina) یا آسمانی، در حدود سه قرن بعد یعنی در قرن شانزدهم بدان داده شد. این لقب «الهی» مفهوم ارتباط این اثر را با دنیای ماوراء الطبیعه و آسمانی دارد، و هم حاکی از زیبائی و لطف «خدائی» این اثر است . اطلاق عنوان «کمدی» بدین کتاب از طرف دانته، مربوط بدان مفهومی که امروزه کلمه «کمدی» برای ما دارد نیست. خود او توضیح می‌دهد که «تراژدی» یعنی اثری منظوم با سبک شعر خواص، «کمدی» یعنی اثری با سبک متوسط و «ترانه» یعنی اثری با سبک عامیانه، و او خود در مقابل «انئیس» Aeneis «ویرژیل» ، که خود ویرژیل آنرا «تراژدی بلند پایه» خوانده است، این مجموعه را «کمدی» نام داده است، زیرا «کمدی» ماجرائی است که بر خلاف تراژدی از بد شروع شود و بحسن عاقبت پایان یابد.
کمدی الهی ماجرای سفر مجازی دانته در عالم کائنات است که در طول یک هفته اتفاق میافتد. هر چند گفته میشود که در طول تاریخ وقوع این سفر، هیچ اثری نیزاز دانته نبوده است! این سفر در روز عید پاک (هشتم آوریل) سال 1300 اتفاق میافتد. دانته در شب پنجشنبه خود را در جنگلی تاریک و انبوه میبیند، پس از یک روز آوارگی به دامنه کوهی میرسد. در آنجا ویرژیل (شاعر رومی 70 – 19 قبل از میلاد) را میبیند و سفرشان را آغاز میکنند. شنبه شب به مرکز زمین که قعر دوزخ است میرسند. بعد از 24 ساعت راهپیمایی از تونل درازی که آنها را به آنسوی کره زمین در نیمکره جنوبی میرساند، به پای کوه برزخ میرسند. سه روز و سه شب صرف صعود از کوه برزخ میشود، سپس شش ساعت در بهشت زمینی توقف میکنند و ظهر چهارشنبه به آسمان پرواز میکنند. او از ده طبقه آسمان عبور میکند و غروب پنجشنبه به بالاترین قسمت میرسد و سفر پایان میابد.
من از جلد اول که دوزخ نام دارد شروع میکنم و قسمتی از یادداشت هایم را اینجا میگذارم .